بازدارندگی شبکه‌ای و بایسته‌های سیاست خارجی ج.ا.ایران در گام دوم انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روابط بین الملل و عضو هیئت علمی گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 عضو هیات علمی دانشگاه افسری امام حسین(ع)، تهران، ایران

3 عضو هیات علمی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

یکی از محورهای مهم «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» توجه به «گذشته» برای برداشتن «گام‌های استوار در آینده» است. موضوعی که در حوزه‌های مختلف به خصوص روابط خارجی مورد تاکید بوده است. مروری بر متن بیانیه نشان می‌دهد، تاکید بر تداوم و تشدید «عزت ملی و مرزبندی با دشمن» در گام دوم انقلاب در اصل ناظر بر پایه‌های این امر است که در محورهایی چون «ایستادگی روزافزون در برابر قلدران و زورگویان و مستکبران جهان» در گام نخست انقلاب گذارده شده است. از آنجائیکه تداوم تقابل با نظام سلطه یکی از رسالت‌های جمهوری اسلامی ایران در گام دوم انقلاب است، استفاده از تجربیات گذشته امری ضروری است. با توجه به اینکه بهره‌مندی جمهوری اسلامی ایران از سیاست بازدارندگی شبکه‌ای محور اصلی تقابل با رژیم صهیونیستی به عنوان اهرم اصلی نظام سلطه در منطقه غرب آسیا در طول چهار دهه اول انقلاب بوده، لذا در این مقاله با کاربست روش توصیفی–تحلیلی، پس از تبیین نظری نوع نقش‌آفرینی حزب‌الله لبنان به عنوان یک الگوی موفق در این سیاست، پیشنهاداتی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی در گام دوم ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Network deterrence and the requirements of the foreign policy of the Islamic Republic of Iran in the second step of the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • javad Haghgoo 1
  • jafar azimzadeh 2
  • Mohammad Radmard 3
1 UT
2
3
چکیده [English]

One of the important axes of the "Statement of the Second Step of the Islamic Revolution" is to pay attention to the "past" in order to take "firm steps in the future". This issue has been emphasized in various fields, especially foreign relations. A review of the text of the statement shows that the emphasis on the continuation and intensification of "national dignity and demarcation with the enemy" in the second step of the revolution is basically based on the fact that in areas such as "increasing resistance against bullies, oppressors and arrogants of the world" First is the revolution. Since the continuation of the confrontation with the system of domination is one of the missions of the Islamic Republic of Iran in the second step of the revolution, it is necessary to use the past experiences. Considering that the benefit of the Islamic Republic of Iran from the policy of deterrence of networks is the main axis of confrontation with the Zionist regime as the main lever of the domination system in West Asia during the first four decades of the revolution, so in this article using descriptive-analytical method, after explanation Theoretically, the role of Hezbollah in Lebanon, as a successful model in this policy, suggestions for the foreign policy of the Islamic Republic are presented in the second step.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Statement of the second step of the Islamic Revolution
  • foreign policy of the Islamic Republic of Iran
  • network deterrence
  • the Zionist regime and Hezbollah in Lebanon
«بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، سایت رسمی رهبر معظم انقلاب اسلامی به آدرس: https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673
آزادی، افشین؛ ترابی، محمد و حیدرپور، ماشاءالله (1399). «جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال ششم، شماره 3.
اولسوسکی، رایزرد (1383)، «بازدارندگی در امنیت ملی کشورهایی با اندازۀ متوسط»، ترجمۀ عبدالمجید حیدری، فصلنامۀ مطالعات جنگ ایران و عراق، ش 10.
باقری محسن، محمدعلی بصیری (1394)، «بررسی رابطه حزب الله لبنان با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از نگاه سازه انگاری و نوواقع گرایی»، مطالعات انقلاب اسلامی، بهار ، شماره 40، صص 49- 72
بهروز، صمد(1398) مولفه‌های تاثیرگذاری حداکثری انقلاب اسلامی ایران بر حزب‌الله لبنان، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، سال هشتم، بهار 1398، شماره 28، صص 25-47.
پاشاپور یووالاری، حمید (1393)، «یک گزارش از چیستی و تاریخی و جامعه شناختی داعش»، مندرج در سلسله مقالات «ردپای پیداو پنهان داعش»، تهران: مرکز باقرالعلوم دانشگاه امام حسین(ع)
پاشاپور یووالاری، حمید (1381)، امام خمینی و انتفاضه‌ فلسطین ، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
پاشاپور یووالاری، حمید (1392)، حزب الله لبنان و بیداری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
تورکمانی، حسن (1389)، جنگ اسرائیل علیه لبنان محیط راهبردی جدید خاورمیانه، ترجمه محمدرضا بلوردی و میترا فرهادی، تهران: مؤسسع مطالعات اندیشه‌سازان نور
جعفری نژاد، مسعود (1396) نظام چندبعدی قدرت جمهوری اسلامی ایران در لبنان، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی، شماره 32، پاییز، صص 189-212.
جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8.
درخشه، جلال، بیگی، علیرضا (1395) کارآمدی حزب‌الله لبنان در دستیابی به مقبولیت اجتماعی و مشروعیت سیاسی، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره چهارم، زمستان 1395، صص 33-59.
دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال، رادفر، فیروزه (1393) الگوهای صدور انقلاب در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق، چاپ دوم
دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال، نوری، وحید (1391) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران اصول‌گرایی، تهران، دانشگاه امام صادق
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1390)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
دهقانی، محمود (1385)، «اثرات منطقه ای درگیریهای لبنان»، دانش سیاسی، سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی، سال اول، پیش شماره، پاییز 
دوئرتی، جیمز و دیگران (١٣٨٤)، نظریه های متعارض در روابط بین الملل، ‌‌ترجمه‌وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: قومس
زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.
ساسانیان، سعید (1397) ارزیابی تغییرات الگوی بازدارندگی حزب الله لبنان در برابر رژیم صهیونیستی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیست و یکم، شماره اول، بهار ، صص 35-62.
ساسانیان، سعید (1398) تاثیر مشروعیت اجتماعی حزب الله لبنان بر بازدارندگی آن در مقابل رژیم صهیونیستی، دوفصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 7، شماره 1، بهار و تایستان ، صص 269-298.
سفی، یوسف (1391) ژئوکالچر اسلام‌گرایی شیعی در خاورمیانه و تاثیر آن بر بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه آفاق امنیت، شماره هفدهم، زمستان.
سلامه، حسین (1389)، حزب‌الله در ذهنیت اسرائیلی، ترجمه محمدرضا بلوردی و متیرا فرهادی ، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور
شفیعی، نوذر، مرادی، احمد (1388)، «تأثیر جنگ 33 روزه لبنان بر موقعیت منطقه ای ایران»، تحقیقات سیاسی و بین المللی، پیش شماره 1 ، صص  41 - 64
صادقی، سید شمس‌الدین (1393). «انقلاب اسلامی و هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال یازدهم، شماره 38،  صص 46-25.
عبدالعالی، عبدالقادر (1391)، رژیم اسرائیل و گسست سیاسی-اجتماعی آن، ترجمه محمد خواجوئی، تهران: ابرار معاصر.
عزتی، عزت‌الله (1371)، ژئوپولتیک، تهران: انتشارات سمت  
فوران، جان (1382). نظریه‌پردازی انقلابها. ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی.
قاسمی، فرهاد (1391ب) بنیان های نظری موازنه قوای هوشمند در شبکه های فاقد معیار منطقه ای : گامی به سوی ارائه نظریه نوین موازنه قوای منطقه ای، فصلنامه ژئوپلیتیک، بهار ، شماره 25، صص 172-213.
قاسمی، فرهاد (1396) «نظریه پیچیدگی و آشوب؛ چرخشی نوین در تبیین تکامل شبکه های منطقه ای»، فصلنامه سیاست، دوره 47، زمستان ، شماره 4، صص 1005-1024.
قاسمی، فرهاد و  پورجم، بهاره (1394)، «مسابقه ی تسلیحاتی، ثبات راهبردی و نظم منطقه ای خاورمیانه»، مجله سیاست دفاعی ، بهار، شماره 90 ، صص 79 تا 108.
قاسمی، فرهاد (1393)، «نظم نامتقارن سیستم‌های پیچیده و آشوب و راهبرد دفاع جامع در سیستم بازدارندگی»، روابط خارجی، بهار، شماره 21، صص 191- 220
قاسمی، فرهاد (1391الف) مبانی نظری، کارکردی نظریه سیستم‌های  پیچیده و آشوب در مطالعات نظم منطقه ای، رهیافت‌های سیاسی و بین المللی، شماره 30، صص 129-165.
قاسمی، فرهاد (1387)، «نگرش شبکه ای‌ به‌ مـناطق و تـحلیل فرایندهای آن از دیـدگاه تئـوریهـای سـیکلی»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم ، شماره‌ ١، صص‌ ١٢٩-٩٦
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(قبل از بازنگری).
کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان.
متقی، ابراهیم (1393)، سخنرانی در جمع کارشناسان موسسه پژوهشی اندیشه سازان نور، 4/6/1393.
محمدی، منوچهر(1387). انقلاب اسلامی؛ زمینه‌ها و پیامدها. تهران: نشر معارف.
نصیری، سوناز (1398). «نقش قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی عراق)»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 9، شماره 1.
یعقوبی، سعید (1387) سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دوران سازندگی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.