جریان شناسی سیاسی تشکل های وابسته به بازارسنتی در جمهوری اسلامی ایران؛ روند گذشته و وضعیت حال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد آزاد شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران.

2 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد آزاد شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

3 استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد آزاد شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

چکیده

تاریخ سیاسی - اجتماعی ایران معاصر شاهد ظهور و نقش آفرینی جریان ها، گروه‌ها، نهادها و تشکل هایی سیاسی - اجتماعی چندی می باشد. هر یک از جریان ها، گروه‌ها و تشکل ها بنابر مقتضیات زمان و بسترهای فکری، اجتماعی و اقتصادی خود روابط متفاوتی با ساخت سیاسی برقرار نموده و در تحولات و پویش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رقابت و مشارکت داشته‌اند. یکی از این نهادها و گروه‌ها، نهاد بازار سنتی و بازاریان می باشد. در نوشتار توصیفی– تحلیلی حاضر با بهره گیری از رویکرد جامعه شناسی تاریخی به جریان شناسی سیاسی تشکل های وابسته به بازارسنتی در تحولات سیاسی - اجتماعی جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده است. نتایج و یافته ها نشان می دهد بازار سنتی به عنوان بخشی از جریان راست سنتی دیروز و اصول گرایی امروز با بهره گیری از احزاب و تشکل های سیاسی همچون «حزب مؤتلفه اسلامی»، «جامعه اسلامی بازار و اصناف» و ابزارهای اقتصادی چون «اتاق بازرگانی» و «صندوق های قرض الحسنه» و حتی «کمیته امداد» به ساخت قدرت و مدیریت سیاسی ورود یافته و جایگاه سیاسی خویش را در مقایسه با قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ارتقاء بخشد و از یک جریان سیاسی مخالف نظام به جریان مدیر و حامی نظام سیاسی تبدیل شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Political Current of Bazaar Sonati Affiliated Organizations in the Islamic Republic of Iran; Past trends and Present Situation

نویسندگان [English]

  • Younes Kaslekheh 1
  • masoud motallebi 2
  • Rahmatollah Amirahamdi 3
1 PhD Student in Political Science, Azadshahr Branch, Islamic Azad University, Azadshahr, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Azadshahr Branch, Islamic Azad University, Azadshahr, Iran
3 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Azadshahr Branch, Islamic Azad University, Azadshahr, Iran
چکیده [English]

The socio-political history of contemporary Iran has witnessed the emergence and role of several currents, groups, institutions and socio-political organizations. Each of the currents, groups and organizations, according to the requirements of the time and their intellectual, social and economic contexts, have established different relations with the political structure and have competed and participated in political, social and economic developments and dynamics. One of these institutions and groups is the bazaar sonati and bazzariyan. In the present descriptive-analytical article, using the approach of historical sociology, the political current of bazaar sonati related organizations in the socio-political developments of the Islamic republic of Iran has been discussed. The results and findings show that the bazaar sonati as part of the traditional right of yesterday and fundamentalism (osolgrayan) today using political parties and organizations such as the "Hezb-e Motalefeh-ye Eslami", "Islamic Society of  Bazaar and Guilds" and economic tools such as the " Otagh Bazargani(Chamber of Commerce)" and "Sandoghe Gharzolhasaneh" and even the "Imam Khomeini Relief Foundation" entered the building of power and political management and upgraded its political position compared to before the victory of the Islamic Revolution and from a political current opposed to the regime to the current of manager and supporter. Become a political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Current
  • Bazaar Sonati
  • Political Power Building
  • Hezb-e Motalefeh-ye Eslami
  • Otagh Bazargani(Chamber of Commerce)
  • Sandoghe Gharzolhasaneh
  • Imam Khomeini Relief Foundation

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند (1381)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
  2. آزاد ارمکی، تقی و جنادله، علی(1393)، «پیکربندی نهادی مبتنی بر موازنه قدرت در جامعه سنتی ایران (بازخوانی تحولات ایران از صفویه تا قاجاریه براساس رویکرد نهادگرایی تاریخی)»، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 15، شماره 3، پاییز، صص 64-29.
  3. احمدی امویی، بهمن(1396)، اقتصاد سیاسی قرض‌الحسنه‌ها و تعاونی‌های اعتبار، تهران: نشر پارسه.
  4. ادیب صابری، فروغ(1364)، تاریخچه بازار، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
  5. ازغندی، علیرضا(1388)، نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب، چاپ چهارم، تهران: قومس.
  6. ازغندی، علیرضا(1385)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران، تهران: نشر قومس.
  7. اشرف، احمد و بنوعزیزی، علی (1388)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر.
  8. بادامچیان، اسدالله(1388)، آنچه درباره حزب و تشکل باید بدانیم، تهران: اندیشه ناب.
  9. برزین، سعید(1373)، «ساختار سیاسی– طبقاتی در ایران»، مجله اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره80-79، مرداد و شهریور، صص21-14.
  10. ترابی فارسانی، سهیلا(1384)، تجار، مشروطیت و دولت مدرن، تهران: نشر تاریخ ایران.
  11. توکلی، احمد(1380)، کامیابی‌ها و ناکامی‌های بازار - دولت، تهران: سمت.
  12. جباری، مینا(1379)، همیشه بازار، تهران: انتشارات آگاه.
  13. جعفریان، رسول(1383)، جریان ها و سازمان های مذهبی ـ سیاسی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  14. جمشیدیها غلامرضا؛ کلانتری، عبدالحسین و نصرتی، روح الله(1394)، « بازار به مثابه میدان: تحلیل بوردیویی بازار با تاکید بر بازار سنتی تهران»، مطالعات جامعه شناختی(نامه علوم اجتماعی سابق)، دوره 22، شماره 1، تابستان، صص34-9.
  15. حاضری علی محمد و حسین زاده، فرمی مهدی(1390)، «نقش سیاسی بازار: تحلیل تحولات دهه اول جمهوری اسلامی ایران»، دانش سیاسی، سال هفتم، شماره اول  بهار و تابستان، صص86-61.
  16. حبیبی، داود؛ حبیبی، دیانا؛ کسالایی، افسانه؛ گرجی پور، فاطمه و توکلی، مهرداد(1397)،«تبیین حس تعلق به مکان و هویت در فضاهای شهری با تأکید بر بازارهای سنتی»، نشریه معماری شناسی، سال اول، شماره 3، آذرماه، صص8-2.
  17. خرمشاد، محمد باقر و سرپرست سادات، سید ابراهیم(1392)، «جریان شناسی سیاسی به مثابه روش»، فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، دوره پنجم، شماره2، بهار، صص90-61.
  18. دارابی، علی(1381)، انتخاب هشتم(تحلیلی بر هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری)، چاپ اول، تهران: نشر سیاست روز.
  19. دارابی، علی(1382)، سیاستمداران اهل  فیضیه؛ بررسی پیشینه و نقد عملکرد جامعه روحانیت مبارز تهران، چاپ دوم، تهران: نشر سیاست.
  20. دارابی، علی(1398)، جریان شناسی سیاسی در ایران، چاپ بیست و دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  21. دانشنامه جهان اسلام(1372)، «بازار»، دانشنامه جهان اسلام، تهران: انتشارات دانشنامه جهان اسلام.
  22. دو گوبینو، کنت(1360)، سه سال در ایران، ترجمه ذبیح الله منصوری، تهران: نشر فرخی.
  23. رنانی، محسن(1376)، بازار و یا نابازار، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
  24. روحبخش، رحیم(1381)، نقش بازار در قیام 15 خرداد، تهران: نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  25. روزنامه دنیای اقتصاد(1394)، «خانه‌تکانی در پارلمان اقتصاد»، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 3506 ، 25 خردادماه، کد خبر: 887851- DEN.
  26. رهبری مهدی (1379)، اقتصاد و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  27. زیبا کلام، صادق(1372)، مقدمه ای بر انقلاب اسلامی، تهران: روزنه.
  28. سوداگر، محمدرضا (1369)، رشد روابط سرمایه‌داری در ایران(مرحله گسترش)، تهران: نشر شعله اندیشه.
  29. ظریفی نیا، حمید رضا(1378)، کالبد شکافی جناح های سیاسی ایران، تهران: نشر آزادی اندیشه.
  30. عتیق‌پور، محمد(1385)، نقش بازار و بازاری در انقلاب اسلامی، تهران: نشر بی‌نا.
  31. عسگراولادی، حبیب الله(1390)، «جهاد اقتصادی حزب مؤتلفه همکاری با کمیته امداد خمینی است»، روزنامه رسالت، شنبه 27 فروردین ماه، شماه7241.
  32. غفاریان، متین(1388)، بازار و دولت، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  33. فروزنده، وحید و واعظف مریم(1394)، «بازار در گذر زمان: بررسی تأثیر فرآیند مدرن شدن بر تغییر کارکردهای سنتی بازار بزرگ تهران»، چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت، تهران، صص12-1.
  34. فشاهی، محمدرضا(1360)، تکوین سرمایه‌داری در ایران، تهران: گوتنبرگ.
  35. فلور، ویلم(1366)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، جلد اول و دوم، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: انتشارات توس.
  36. فوران جان (1385)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا.
  37. کمالی مسعود(1381)، جامعه مدنی، دولت و نوسازی در ایران معاصر، ترجمه کمال پولادی، تهران: باز.
  38. مارتین، ونسا (1389)، دوران قاجار:چانه‌زنی، اعتراض و دولت در ایران قرن نوزدهم، ترجمه افسانه منفرد، تهران: آمه.
  39. مطلبی، مسعود(1386)، «واکاوی علل مخالفت بازاریان با حکومت پهلوی»، ماه نامه زمانه، شماره 57، خرداد، صص 71-61.
  40. مطلبی، مسعود(1395)، «بازار سنتی، نهادهای وابسته و ساختار قدرت در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال نهم، شماره 34، زمستان.
  41. هالیدی فرد (1358)، دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، ترجمه فضل‌الله نیک‌آیین، تهران: امیرکبیر.
    1. Keshavarzian, Arang (2007), Bazaar and State in Iran: The Politics of the Tehran Marketplace, Publication: Cambridge, 298 pages.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار