تبیین ماهیت انقلاب اسلامی ایران از منظر سوره مجادله: کاوشی در تقابل دو جریان حزب الله و حزب الشیطان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری آینده پژوهی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکترای تخصصی، استادیار، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دکترای تخصصی، استاد، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

استنباط چارچوب نظری تبیین انقلاب اسلامی از منابع و اندیشه های اسلامی، همواره از زمان پیروزی انقلاب در جریان بوده؛ اما بروز علمی پراکنده ای داشته است. با توجه به جایگاه رفیع قرآن کریم در اندیشه اسلامی، یکی از حوزه‌ های مهم این پژوهش‌ ها، جستجو در بیان قرآن برای یافتن یک چارچوب نظری یا نظریه نو است که قدرت تبیین تحولات کلان انقلاب اسلامی ایران را داشته باشد. در همین راستا و در این پژوهش، با در نظر داشتن نقش برجسته مفهوم «حزب الله» در گفتمان انقلاب اسلامی، سوره مجادله برای تبیین قرآنی انقلاب اسلامی برگزیده شده است. سوره مجادله تنها سوره قرآن است که به صراحت از حزب الله و حزب الشیطان در کنار هم سخن گفته و فضای مناسبی برای مطالعه چگونگی تقابل میان این دو حزب (تشکیلات) فراهم آورده است. در سوره مجادله، یک رفتار کلیدی حزب الشیطان ذیل مفهوم «مُحادّه» معرفی می شود که مخالفت با حکمرانی خدا و پیامبر اسلام  است. حزب الله به این رفتار ناپسند واکنش می دهد و مفهوم دیگری مطرح می‌ شود که غلبه حزب الله بر حزب الشیطان است. از بیان سوره مجادله می‌توان دریافت که زمانه غلبه نهایی حزب الله بر حزب شیطان، همان زمانه ظهور حضرت مهدی  است. این دریافت مهم، ماجرای تقابل دو حزب را به دوران پیش از ظهور مرتبط می کند. مطالعه اندیشه امام خمینی  نشان می‌ دهد که این برداشت‌ های قرآنی، با چارچوب فکری ایشان همسو است. مطابقت انقلاب اسلامی با ماجرای برخورد حزب الله و حزب الشیطان از سوی امام خمینی ، گواه باورمندی ایشان به این ‌زمانی بودن برخورد دو حزب و پیروزی حزب الله است. از این رو می توان سوره مجادله و «مُحادّه» مطرح در آن را مبنای نظری خوش ‌ساختی برای تبیین انقلاب اسلامی دانست.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

.Explaining the nature of the Islamic Revolution in Iran from the perspective of Sura Al-Mujadile. Contention: Exploring the Conflict between the party of Allah and the party of Satan

نویسندگان [English]

  • mahdi ahmadian 1
  • Mohammad Mehdi Zolfagharzadeh 2
  • Ali Asghar Pourazat 3
1 PhD in Future Studies, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD, Assistant Professor, Faculty Member, University of Tehran, Tehran, Iran
3 PhD, Professor, Faculty Member, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Inferring the theoretical framework of explaining the Islamic revolution from Islamic sources and thoughts has always been in progress since the revolution, but there has been a dispersed scientific emergence. Considering the high status of the holy Quran in Islamic thought, one of the major areas of these studies is to search the Qur'an for a theoretical framework or new theory that has the authority to explain the great changes of the Islamic Revolution of Iran. In this regard and in this study, considering the outstanding role of the concept of "Hezbollah" (the party of Allah) in the discourse of the Islamic Revolution, Sura Al-Mujadila has been chosen to explain the Qur'an of the Islamic Revolution. This is the only Qur'anic Surah that explicitly spoke to Hezbollah and “hezbosatan” (the party of Satan) and provided a good base to study the confrontation between the two parties.
In the Sura Al-Mojadila, a key behavior of the Satan party is introduced below the concept of "Mahadeh", which is opposing to the rule of God and the Prophet of Islam (PBUH). Hezbollah reacts to this disgusting attitude and there is another notion that Hezbollah's overthrow of Satan party. From the expression of the sura Al-Mujadila, it can be seen that the time of Hezbollah's ultimate conquest of the Satan party is at the same time as the advent of Imam Mahdi. This important reception links the adventure of bipartisan confrontation in the pre-emergence era. The study of Imam Khomeini's thought shows that these Qur'anic perceptions are in line with his intellectual framework. The match between the Islamic Revolution and Imam Khomeini's Hezbollah and Hezbosatan perception is a proof of his belief in the present bipartisan clash and the victory of Hezbollah. Therefore, it is possible to refer to this Sura and the "Mahadeh" as the basis for a spectacular theoretical explanation of the Islamic revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Islamic Revolution of Iran
  • Surah Al-Mujadile
  • the Hezbollah
  • the People of Hezbosatan
  • Mahadeh

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. احمدی ‌منش، ح. (1384). "تأثیر انقلاب ایران بر نظریه­های انقلاب." کتاب ماه علوم اجتماعی 92 - 93(8): 69 - 74.
  3. اخوان‌ مفرد، ح. ر. (1378). "رهیافت های مختلف در تحلیل انقلاب اسلامی ایران." نامه پژوهش فرهنگی  - 12 (3): 235 - 270.
  4. افتخاری، ا. و همکاران (1389)، "نظریه امانت امام خمینیv و چشم‌انداز انقلاب اسلامی در پرتو اندیشه مهدویت"، مشرق موعود، 15 (4).
  5. افروغ، ع. و صادقی، س. (1389). "دلایل ناکارآمدی تئوری ‌پردازی در تتحلیل انقلاب اسلامی"، مطالعات انقلاب اسلامی، 23 (7): 43 - 72.
  6. اکبری، ن.  (1388). "تبیین انقلاب اسلامی ایران بر اساس تئوری تحول انقلابی چالمرز جانسون." کتاب ماه علوم اجتماعی -23(13): 95 - 103.
  7. باقری، ش. (1384). "به سوی یک رویکرد فرهنگی از انقلاب اسلامی." پژوهشنامه متین 27(7): 3 - 18.
  8.  پناهی، م. (1385). "اثر انقلاب اسلامی ایران در نظریه­های تبیینی وقوع انقلابات." پژوهش حقوق عمومی 21(8): 7 - 52
  9. پناهی، م. (1387). "انقلاب اسلامی و انقلاب در نظریه­ها؟." علوم اجتماعی(دانشگاه علامه طباطبائی) 42(0): 263 - 326 .

 10.جمشیدی، م. و ا. ایران‌نژاد (1391). "نظریه انقلاب اسلامی در اندیشه سیاسی شهید صدر." مطالعات انقلاب اسلامی 29(9): 77 - 108.

 11.جمشیدی‌­ها، غ. و ق. اویسی‌فردویی (1390). "تطبیق نظریه دیویس با انقلاب اسلامی ایران." مطالعات جامعه شناختی 38(18): 31 - 56.

 12.جوادی آملی، ع. (1389). "تسنیم‌: تفسیر قرآن کریم‌"، اسراء، قم.

 13.جواهری، م. ر. (1384). "منشأ ناکامی غربی­ها در تحلیل انقلاب اسلامی ایران." معرفت 98(14): 83-90.

 14.حاضری، ع. م. و م. عاملی (1386). "ساختار و عاملیت در تبیین­های فرهنگی انقلاب اسلامی." جامعه شناسی ایران 32(8): 72 - 90.

 15.حیدری ‌بهنوئیه، ع. (1381). "رویکردی فقهی به نظریه انقلاب امام خمینیv." علوم سیاسی - دانشگاه باقرالعلومb 18(1): 29 - 42.

 16.خرمشاد، م. ب. (1383). "بازتاب انقلاب اسلامی ایران در نظریه­‌های انقلاب: تولد و شکل­گیری نسل چهارم تئوری­های انقلاب." جامعه شناسی ایران 19(5): 86 - 123.

 17.خزایی، س. و مطهری ‌نژاد، م. (1394). "بازتعریف هستی‌ شناختی و معرفت ‌شناختی مناسب انقلاب اسلامی، در گذار از مدرنیته اسلامی به سوی تمدن زمینه‌­ساز و بایسته­‌های سیاستی برآمده از آن"، مشرق موعود، 9 (34): 101 - 130.

 18.خلجی، ع. (1386). "انقلاب اسلامی و تاریخ­سازی های لوس آنجلسی: نقد آثار نیکی کدی درباره انقلاب اسلامی با تاکید بر کتاب نتایج انقلاب ایران." پانزده خرداد 12(1): 285 - 318.

 19.دلیرپور، پ. (1394). "امکان سنجی بررسی انقلاب اسلامی ایران بر پایه نظریه جامعه شناسی پیر بوردیو." پژوهش­‌نامه انقلاب اسلامی(دانشگاه همدان) 17(4): 1 - 20.

 20.ذوالفقاری، ا. و ح. محمدمیرزایی (1393). "فوکو و انقلاب اسلامی ایران (1979): مدل سازی عوامل مؤثر بر شکل­گیری و پیروزی انقلاب اسلامی ایران براساس دیدگاه­های میشل فوکو." مطالعات انقلاب اسلامی 37(11): 63 - 82.

 21.رهدار، ا. (1384). "انقلاب اسلامی ایران؛ چالشی بر تئوریهای ساخت­‌گرا (بررسی و نقد دیدگاه «تدا اسکاچ پل» درباره انقلاب اسلامی ایران." آموزه 7(4): 171 - 304.

 22.شاکری، ا. (1384). "میشل فوکو و تحیر فلسفی - جامعه شناختی در تبیین انقلاب اسلامی." پانزده خرداد 6(2): 90 - 109.

 23.شفیعی، ا. (1385). "مقالات: انقلاب اسلامی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی." حصون 7(1): 7 - 32.

 24.صدرا، ع. و م. شمسا (1395). "رویکرد نظری به انقلاب اسلامی: بررسی اندیشه سیاسی شریعتی درباره انقلاب اسلامی." سیاست 39(46): 673 - 691.

 25.طالبان، م. (1385). "دلالت ابطالی انقلاب ایران برای نظریه انقلاب اسکاکپول." پژوهشنامه متین 33(8): 77 - 102.

 26.طالبان، م. (1387). "درآمدی روش شناسانه بر تحلیل بولی فوران از انقلاب ایران." علوم اجتماعی(دانشگاه علامه طباطبائی) 42(0): 455 - 494.

 27.طباطبایی، م. (1374)، "تفسیر المیزان"، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

 28.عاملی، م. و ح. طاهری (1385). "رویکرد مردم شناختی در تحلیل انقلاب اسلامی: (با تأکید بر مکتب فرهنگی فرانسه)." انسان شناسی 9(5): 117 - 139.

 29.عیوضی، م. ر. (1384). "طبقه، سیاست، ایدئولوژی: نقدی بر کتاب «طبقه سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران»." زمانه 34(4): 54 - 61.

 30.فاضلی، ر. (1381). "شیشه­های کبود! نگرشی بر تئوری­های نظریه پردازان درباره انقلاب اسلامی." زمانه 5 - 6(1): 61 - 63.

 31.فراتی، ع. (1380). "نظریه انقلاب در اندیشه امام خمینیv." علوم سیاسی - دانشگاه باقرالعلومb 16(4): 145 - 160.

 32.کتابی، م. و همکاران (1383). "نظریه نظام جهانی جان فوران و انقلاب اسلامی ایران." جامعه شناسی ایران 19(5): 67 - 85.

 33.کشاورزشکری، ع.  و همکاران (1387). "بررسی تبیین­های انقلاب اسلامی ایران: تحلیلی انتقادی بر برخی تبیین­های انقلاب اسلامی." علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبائی) 42(0): 39 - 88.

 34.گل ‌محمدی، ا. (1384). "تبیین اقتصادی انقلاب اسلامی ایران؛ نگاهی به تحلیل چارلز کورزمن." پژوهش حقوق عمومی 17(7): 65 - 86.

 35.لک ‌زایی، ن. و ر. لک‌ زایی (1390). "تحلیل انقلاب اسلامی ایران در چهارچوب حکمت متعالیه." پژوهشنامه متین 51(13): 131 - 156.

 36.محمدی، م. (1382). "بررسی نظریات انقلاب در انقلاب اسلامی و رابطه آن با نظام جمهوری اسلامی ایران." دانشکده حقوق و علوم سیاسی(دانشگاه تهران) 61(0): 239 - 264.

 37.مکارم شیرازی، ن. (1389). "تفسیر نمونه‌: تفسیر و بررسی تازه­‌ای درباره قرآن مجید با در نظر گرفتن نیازها، خواست‌­ها، پرسش­‌ها، مکتب­‌ها و مسائل روز"، ج23، دار‌الکتب‌ الاسلامیه‌، تهران‌.

 38.موسوی خمینی، ر. (1387). "صحیفه نور"، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران.

 39.موسوی خمینی، ر. (1390). "ولایت فقیه؛ حکومت اسلامی"، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران.

 40.نورانی‌مکرم ‌دوست، ا. (1389). "تعامل ساختار و کارگزار در تبیین انقلاب اسلامی ایران." مطالعات انقلاب اسلامی 22(7): 47 - 70.

 41.هانتینگتون، س. (1384). "نظریه برخورد تمدن­‌ها"، ترجمه مجتبی امیری، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، تهران.

 42.هراتی، م. ج. (1394). "مطالعه تطبیقی آزمون پذیری نظریه انقلاب هانتینگتون با انقلاب در ایران و مصر." مطالعات جهان اسلام 11(3): 1 - 19.

 43.Foran, J. (1993). “A Theory of Third World Social Revolution: Iran, Nicaragua and Elsalvador Compared”, Critical Sociology, April 1993, 6-7.

 44.Goldstone, J. (1980). “Theories of Revolution: The Third Generation”, World Politics, 32, 187-207.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار