بررسی نقش فقیهان شیعه در شکل‌گیری و پیروزی انقلاب مشروطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی علوم سیاسی،گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

2 استادگروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

3 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

4 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

چکیده

هدف: مقاله حاضر درصدد پاسخ­گویی به این سوال است که علما و مراجع شیعه از نظر فکری و عملی چه نقشی در پیدایی و پیروزی انقلاب مشروطه داشتند.
روش: این تحقیق متکی بر روش جامعه شناختی است. این بحث از نقطه نظر جامعه شناسی سیاسی با تکیه بر نقش نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در انقلاب­ها به صورت تحلیلی و توصیفی تبیین گردیده است.
 یافته: بررسی­ها نشان می­دهد که علما و مراجعه شیعه از نیروهای اجتماعی صاحب نفوذ از نقش فکری و عملی تأثیر گذار در انقلاب مشروطه برخوردار بوده است.
 نتیجه گیری: از این تحقیق روشن می­شود ک علمای شیعه در ایجاد انگیزش­های انقلابی و آگاهی بخشی به توده­های مردم در مبارزه با استبداد داخلی و سلطه بیگانگان نقش رهبری را برعهده داشته­اند و ماندگارترین و قابل توجه­ترین تجربه از مداخله در امور سیاسی آن روز از خود به نمایش گذاشتند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating on the Role of Shia Jurisprudents in the Formation and Conquest of the Constitutional Revolution

نویسندگان [English]

  • Azim Izadi Oudlou 1
  • Alireza Azghandi 2
  • Majid Tavasoli Roknabadi 3
  • Seyyed Mostafa Abtahi 4
1 Ph.D. student of political science, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran, and member of scientific department of Sarab Azad University.
2 Professor of Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran.
3 Associate Professor of Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran
4 Associate Professor of Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran.
چکیده [English]

Purpose: The present article seeks to answer “from the intellectual and practical point of view, what role scholars and Shiite jurisprudents played in the conception and victory of the Constitutional Revolution?”
Method: This research counts on a sociological approach. This discussion has been explained analytically and descriptively from the point of view of political sociology, relying on the role of influential social forces in revolutions.
Findings: The findings show that the scholars and Shi'a jurisprudents were of influential social forces and have had a significant intellectual and practical role in the constitutional revolution.
Conclusion: The study reveals that Shiite scholars have played a leading role in creating revolutionary motivations and awareness among the masses in the struggle against domestic tyranny and the domination of aliens, and had showed the most enduring and remarkable experience from the intervention of the political affairs of that day.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutionalism
  • Scholars
  • Shiite Authorities
  • Religious Forces
  • Constitutional Revolutionary Jurisprudents
  • Religious Revolutionary Jurisprudents. 

مراجع

  1. آبادیان، حسین (1385). دو رویکرد عمده در جنبش مشروطه ایران، مجله اطلاعات سیاسی، اقتصادی، ش   23 - 227 ( مرداد - آبان).
  2. آل احمد، جلال (1357). در خدمت و خیانت روشنفکران. تهران: خوارزمی.
  3. امانت، عباس (1383). زمینه­های فکری انقلاب مشروطه، مندرج در کتاب: انقلاب مشروطه، زیر نظر احسان یار شاطر، ترجمه پیمان متین، تهران: امیر کبیر.
  4. ازغندی، علیرضا (1376). ناکارآمدی نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب. تهران: نشر قومس.
  5. الگار، حامد (1371). نیروهای مذهبی در ایران قرن بیستم. در کتاب: سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج. ترجمه عباس مخبر، تهران: طرح نو.
  6. الگار، حامد (1356). نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت. ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
  7. ایوانف، م. س (2537). انقلاب مشروطیت ایران، ترجمه کاظم انصاری، تهران: کتاب­های جیبی.
  8. بشیریه، حسین  1376). جامعه شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی). تهران، نشر نی.
  9. پور جوادی، نصرالله (1361). سیری در اندیشه سیاسی اسلام در عصر جدید. مجله نشر دانش، سال سوم، شماره اول (آذر و دی).

10.حایری، عبدالهادی (1364). تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق. تهران: امیر کبیر.

11.رایس، اسپرینگ (1375). نامه­های خصوصی. ترجمه جواد شیخ الاسلامی. تهران: اطلاعات.

12.زرگری نژاد، علامحسین (1374). رسایل مشروطیت. تهران: کویر.

13.سریع القلم، محمود (1390). اقتدار گرایی ایران در عصر قاجار، تهران: فرزان.

14.طباطبایی، سید جواد (1371). توسعه فرذایند تجدد، مجله فرهنگ توسعه، ش 3 ( آذر و دی).

15.عنایت، حمید (1372). اندیشه سیاسی در اسلام. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: امیر کبیر.

16.فوران، جان (1382). مقاومت شکننده. ترجمه احمد تدین، تهران: انتشارات رسا.

17.کسروی، احمد (1340). تاریخ مشروطه. تهران: امیر کبیر.

18.کوثرانی، وجیهه (1371). روابط فقیه و سلطان: در دو آزمون «عثمانی» و «صفوی ـ قاجاری». ترجمه مقصود فراستخواه. مجله کیان، ش 5 (فروردین و اردیبهشت).

19.لمبتون، آن (1379). نظریه­های دولت در ایران. ترجمه چنگیز پهلوان. تهران: نشر گیو.

20.مطهری، مرتضی (1374). نهضت­های اسلامی در صد سال اخیر، تهران: صدرا.

21.ملکوتیان، مصطفی (1378). بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه پردازی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

22.نائینی، آیت الله شیخ محمد حسین (1358). تنبیه الامه و تنزیه المله. به کوشش سید محمد طالقانی. تهران: شرکت­های سهامی انتشار.

23.همایون کاتوزیان، محمد علی (1373). اقتصاد سیاسی ایران. ترجمه محمد رضا نفیسی و کامبیز عزیری. تهران: نشر مرکز.

  1. Brown, Edward, G(1917). The Persian constitutionl Movement. Proceeding of the British.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار