نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن بهشتی سرشت ¹
• مظفر شاهدی ²

¹ دانشیار گروه تاریخ تاریخ انقلاب اسلامی در پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

² دانشجوی دوره دکتری تاریخ انقلاب اسلامی؛ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در طول حیات 72 ساله نظام مشروطه ایران (1285 – 1357 ش)، 24 دوره مجلس شورای ملی تشکیل شد. با احتساب مجلس دوره پنجم، که به‌ انقراض قاجاریه و انتقال سلطنت ایران به‌ سلسله پهلوی رأی مثبت داد، انتخابات 20 دوره اخیرِ مجلس در زمان سلطنت رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی برگزار شد. در مقاله پیشِ رو، آراء انتقادی امام خمینی در موضوع برگزاری انتخابات و جایگاه مجالس شورای ملی در دوره رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی، مورد بررسی قرار گرفته است.
هدف پژوهش، تبیین فرایندی است که، دلایل حقوقی - قانونی مخالفت‌­ها و انتقادات امام خمینی با سازوکار انتخابات و موقعیت مجالس شورای ملی آن روزگار را توضیح می‌­دهد.
پژوهش حاضر به‌ روش بررسی تاریخی و آزمون نظریه انتقادی، که رویکرد بنیادین آن «فرایند آشکار کردن شکاف و اختلاف میان هدف درونی و واقعیت بیرونی یک پدیده» است، به‌ تحلیل و ارزیابی دیدگاه­های امام خمینی مبنی بر مقایسه جایگاه انتخابات و مجلس شورای ملی در قانون اساسی مشروطه و موقعیت آن در عرصه عمل سیاسی می‌­پردازد.
یافته‌­های پژوهش سودمندی نظریه انتقادی برای تبیین آراء انتقادی امام خمینی در موضوع انتخابات و مجالس شورای ملی را تأیید می‌­کند؛ به‌ دلیل اعمال ‌نفوذ مقام سلطنت و قوه مجریه، میان جایگاه انتخابات و مجالس شورای ملی در قانون اساسی با موقعیت آن در عرصه عمل سیاسی تعارضی بنیادین شکل گرفته بود.
 

کلیدواژه‌ها

• امام خمینی
• انتخابات
• مجلس شورای ملی
• پهلوی
• نظام مشروطه

عنوان مقاله [English]

Elucidation Critical Views of Imam Khomeini on Pahlavi lections and Parliaments Based on "Critical Theory"

نویسندگان [English]

• mohsen beheshti seresht ¹
• Muzaffar Shahedi ²

¹ Associate Professor, Department of History of the Islamic Revolution at the Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute, Tehran, Iran

² Ph.D. Student in the History of the Islamic Revolution; Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Center, Tehran, Iran

چکیده [English]

During the 72-year-old life of the Constitutionalist system of Iran (1907-1979), 24 sessions of the National Assembly was formed. Beside the fifth parliament, which endorsed the Qajar dynasty’s downfall and the transfer of the Iranian monarchy to the Pahlavi dynasty, the election of the last 20 parliamentary period was held during the reign of Reza Shah and Mohammad Reza Shah. In the present article, critical views of Imam Khomeini on the issue of holding elections and the position of the National Assembly in the period of Reza Shah and Mohammad Reza Shah have been studied. The purpose of the research is to explain the legal reasons of Imam Khomeini's objections and criticisms of the electoral mechanism and the position of the National Assembly of that time.
The present study is based on the historical method and critical theory test, whose fundamental approach is "the process of revealing the gap and the difference between the inner goal and the external reality of a phenomenon". It will analyze and evaluate the views of Imam Khomeini on the position of the elections and the National Assembly on the Constitution and its position in the field of political action. The findings of the research confirm the usefulness of the critical theory for explaining the critical views of Imam Khomeini on the issue of the elections and the National Assembly. Because of the influence of the monarchy and the executive branch, there was a fundamental conflict between the position of the National Assembly in constitution and its position in the sphere of political action.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Imam Khomeini
• Election
• National Assembly
• Pahlavi
• Constitutional system