مراتب حساسیت نیروهای انقلابی در برابر دشمن از دیدگاه قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران

چکیده

یکی از شاخص­‌های انقلابی ماندن، حساسیت در برابر دشمن است که لازمه آن شناخت دشمن و انتخاب نحوه برخورد مناسب با وی می‌­باشد. از سوی دیگر تحلیل قرآنی چگونگی حساسیت با توجه به صحت، جامعیت و جهان‌ شمولی آیات، برای ارائه نظریه بومی اسلامی در حوزه برخورد با دشمن ضروری است. پژوهش حاضر برای رسیدن به این هدف با گردآوری، طبقه­‌بندی و تحلیل آیات با کمک منابع کتابخانه­‌ای حدیثی، تفسیری و تاریخی به دنبال یافتن مراتب حساسیت نیروهای انقلابی در برابر دشمن از دیدگاه آیات قرآن کریم می­‌باشد. ازاین­‌رو با تبیین لغوی - قرآنی مفاهیم حساسیت، نیروهای انقلابی و دشمن، به ذکر مراتب حساسیت در برابر دشمن پرداخته و پنج مرتبه کلی برای آن ذکر کرده است که عبارت­‌اند از: شناخت دشمن و اهداف دشمنی، شناخت زمینه‌­ها و راه­‌های دشمنی، تبیین صریح و شفاف مواضع، اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و جهاد همه‌­جانبه با دشمن.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Grade of Sensitivity of the Revolutionary Forces against the Enemy from the Point Of View of the Holy Qur'an

نویسندگان [English]

  • Mahdi Bakouei 1
  • Ahad Davari Chelqa'i 2
1 Assistant professor and faculty member of Quranic Science and Islamic Culture, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student, Adaptive Interpretation, University of Science and Education Quran Karim.Tehran. Iran
چکیده [English]

One of the indicators of remaining revolutionary is the sensitivity to the enemy, which requires knowing the enemy and choosing how to deal with him. On the other hand, for the presentation of the native Islamic notion in dealing with the enemy, the Qur'anic analysis of how sensitivity is required - regarding the accuracy, comprehensiveness and
universality of the verses - is essential. The present research aims at collecting, classifying and analyzing verses with the help of a libraryresearch of historical, interpretive, and anecdotal sources in order to find the degree of sensitivity of the revolutionary forces against the enemy from the point of view of the Holy Qur'an. Thus, by explaining the Qur'anic-literal of the concepts of sensitivity, revolutionary forces and the enemy, has said the degree of susceptibility to the enemy and
mentioned it five levels in general: the recognition of the enemy and the objectives of hostility, the recognition of the grounds and the ways of hostility, the explicit explanation of positions, the adoption of preventive measures and the unilateral jihad against the enemy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Revolution
  • revolutionary forces
  • Sensitivity
  • Enemy
  • Holy Quran
[1]  قرآن کریم (ترجمه فولادوند، محمدمهدی، تهران، دفتر مطالعات و معارف اسلامی)
[2]  نهج‌البلاغه (ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، قم‏، مدرسه الامام على بن ابی‌طالبb)
[3]  ابن‌بابویه، محمد بن علی (۱۴۱۳ ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[4]  ابن عاشور، محمد بن طاهر (۱۹۸۴ م)، التحریر و التنویر، تونس، دارالتونسیة للنشر.
[5]  ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ ق)، معجم المقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
[6]  ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (۱۴۰۷ ق)، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر.
[7] ـــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۱۹ ق‏)،تفسیر القرآن العظیم‏، بیروت‏، دارالکتب العلمیة.
[8]  ابن منظور، محمد بن مکرم‏ (۱۴۱۴ ق)، لسان العرب‏، بیروت، دارالفکر/ دارصادر.
[9]  بلاذرى‏، احمد بن یحیى (۱۴۱۷ ق)، أنساب الأشراف‏، بیروت، دارالفکر.
[10]              بهجت پور، عبدالکریم (۱۳۹۳)، همگام با وحی، قم، تمهید.
[11]              جمشیدی حسن‌آبادی، جواد (۱۳۹۱)، دشمن‌شناسی از منظر قرآن کریم، اصفهان، بساتین
[12]              جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۱)، قرآن در قرآن، قم، اسراء.
[13]              ــــــــــــــــــــ (۱۳۸۹)، تفسیر تسنیم، قم، اسراء.
[14]              ــــــــــــــــــــ (۱۳۹۰) فطرت در قرآن، قم، اسراء.
[15]              خطیب، عبدالکریم (بی‌تا)، التفسیر القرآنى للقرآن‏، بیروت، دارالفکر العربی.
[16]              دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۷)، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران / موسسه لغت ‌نامه دهخدا.
[17]              دیلمى، حسن بن محمد (۱۴۰۸ ق‏)، أعلام الدین فی صفات المؤمنین‏، قم‏، مؤسسة آل‌البیت b
[18]              راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ ق)، مفردات ألفاظ القرآن‏، بیروت / دمشق، دارالقلم / الدارالشامیة.
[19]              رضایی، محمدحسین (۱۳۹۱)، دشمن‌شناسی در کلام امام خامنه‌­ای K، قم، ولاء منتظر (f)
[20]              زمخشری، محمود (۱۴۰۷ ق‏)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت، دار لکتاب العربی.
[21]              سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۵)، مفاهیم القرآن، قم، موسسه امام صادقb
[22]              شجاعیان، محمد (۱۳۸۲)، انقلاب اسلامی و رهیافت فرهنگی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
[23]              صاحب بن عباد، اسماعیل (۱۴۱۴ ق)، المحیط فی اللغة، بیروت، عالم الکتاب‏.
[24]              صادقى تهرانى، محمد (۱۳۶۵)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة‏، قم، ‏انتشارات فرهنگ اسلامى.
[25]              طباطبایى، محمدحسین‏ (۱۴۱۷ ق‏)، المیزان فى تفسیر القرآن‏، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
[26]              طبرسى، فضل بن حسن‏ (۱۳۷۲‏)، مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن‏، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
[27]              طبرى، محمد بن جریر (۱۴۱۲ ق‏)، جامع البیان فى تفسیر القرآن‏، بیروت‏، دارالمعرفه.
[28]              ــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۷)،تاریخ الأمم و الملوک‏، بیروت‏، دارالتراث.
[29]              طریحی، فخرالدین بن محمد (۱۳۷۵)، مجمع البحرین‏ و مطلع النیرین، تهران، مرتضوی.
[30]              طوسى، محمد بن حسن (۱۴۱۷ ق)‏، العُدة فی أصول الفقه‏، قم، علاقبندیان.
[31]              ـــــــــــــــــــــــ ‏ (بی‌تا)، التبیان فى تفسیر القرآن‏، بیروت، داراحیاء التراث العربى.
[32]              عمید، حسن (۱۳۷۷)، فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر.
[33]              عیوضی، محمدرحیم (۱۳۸۷)، انقلاب اسلامی؛ زمینه­‌ها و ریشه­‌های آن، قم، نهاد نمایندگی مقام‌ معظم ‌رهبری.
[34]              عیاشى، محمد بن مسعود (۱۳۸۰ ق‏)، تفسیر العیاشی، تهران‏، المطبعة العلمیة.
[35]              فارسی، جلال‌الدین (۱۳۶۱)، انقلاب تکاملی اسلام، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
[36]              فخر رازى، محمد بن عمر (۱۴۲۰ ق‏)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)‏، بیروت‏، داراحیاء التراث العربی.
[37]              فراهیدى، خلیل بن احمد (۱۴۰۹ ق)، کتاب العین‏، قم، هجرت.
[38]              فضل‌الله، محمدحسین (۱۴۱۹ ق)، تفسیر من وحى القرآن‏، بیروت، دارالملاک للطباعة و النشر.
[39]              فیض کاشانى، ملامحسن‏ (۱۴۱۵ ق‏)، تفسیر الصافى‏، تهران‏، انتشارات الصدر.
[40]              قرشى، علی‌اکبر (۱۳۷۱ ‏)، قاموس قرآن، تهران‏، دارالکتب الإسلامیة.
[41]              قطب‌الدین راوندى، سعید بن هبة الله‏ (۱۴۰۵ ق‏)، فقه القرآن، قم‏، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏.
[42]              قطب، سید (۱۴۱۲ ق)، فى ظلال القرآن، ‏بیروت، دارالشروق.
[43]              قمى، على بن ابراهیم‏ (۱۴۰۴ ق‏)، تفسیر القمی، ‏ قم‏، دارالکتاب‏.
[44]              کریمی، حسین (۱۳۹۱)، حدیث دشمن‌شناسی: مجموعه سخنان مقام معظم رهبری حضرت آیت ‌الله خامنه‌­ای پیرامون دشمن‌شناسی، تهران، پیام ماندگار.
[45]              کلینى، محمد بن یعقوب (۱۴۲۹ ق)، الکافی، قم، دارالحدیث.
[46]              گنجور، مهدی (۱۳۸۹)، دشمن‌شناسی در آیینه وحی و نظام ارزشی، اصفهان، حیات طیبه‏‫.
[47]              لیثى واسطى، على بن محمد (۱۳۷۶)،عیون الحکم و المواعظ، قم، دارالحدیث.
[48]              مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی‏ (۱۴۰۳ ق‏)، بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهارb، بیروت، دارإحیاء التراث العربی‏.
[49]              محمدی، منوچهر (۱۳۸۷)، انقلاب اسلامی؛ زمینه­‌ها و پیامدها، قم، دفتر نشر معارف.
[50]              مدرسى، محمدتقی (۱۴۱۹ ق)، من هدى القرآن‏، تهران، ‏دار محبى الحسین.
[51]              مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۸)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
[52]              ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۰)، قرآن‏شناسى، قم‏، موسسه آموزشى و پژوهشی امام خمینىv
[53]              مصطفوى، حسن (۱۳۶۸)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[54]              مطهری، مرتضی (۱۳۷۸)، مجموعه آثار، قم، صدرا.
[55]              معین، محمد (۱۳۷۵)، فرهنگ فارسی متوسط، تهران، امیرکبیر.
[56]              مغنیه، محمدجواد (۱۴۲۴ ق)، تفسیر الکاشف‏، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
[57]              مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (۱۳۷۴)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
[58]              مهدی پور، علی‌اکبر (۱۳۹۰)، تاریخ اسلام با رویکرد دشمن‌شناسی، قم، نغمات.
[59]              نجارزادگان، فتح‌الله (۱۳۸۶)، مصاف بی‌پایان با شیطان، قم، بوستان کتاب.
[60]              نجفی، محمدحسن (۱۳۶۲)، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه آخوندی.
[61]              نگارش، حمید (۱۳۸۴)، دشمن‌شناسی از دیدگاه امام خمینیe، قم، زمزم هدایت.
[62]              واحدى نیشابورى، على بن احمد (۱۴۱۱ ق)، اسباب نزول القرآن،‏ بیروت‏، دارالکتب العلمیة.
[63]              واقدی، ابن سعد (۱۴۱۸ ق)، الطبقات الکبرى‏، بیروت، دارالکتب العلمیة.
[1]  سلمانپور، محمدجواد (۱۳۷۶)، «دشمن‌شناسی از دیدگاه امام خمینیv»، فصلنامه مصباح، سال ۸، شماره ۳۰، ص ۵۹ – ۸۳.
[2]  شبانی، اعظم سادات (۱۳۹۴)، «مفهوم دشمن و شیوه‌های مواجهه با آن در قرآن و تورات»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا
[3]  محمد نام، سجاد (۱۳۹۳)، «شناخت دشمن از منظر قرآن»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادقb.
[4]  مخلصی، غلام رسول (۱۳۹۳)، «راه‌های مقابله با دشمنان دین از نگاه قرآن»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن جامعة المصطفی العالمیة مجتمع آموزش عالی مشهد.
[1]  بیانات مقام معظم رهبریK از سامانه khamenei.ir  (تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۹۵)