خاص‌گرایی در حقوق بین ‌الملل و سیاست بایسته جمهوری اسلامی ایران درباره آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران

2 استاد، دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران

3 استادیار دانشگاه پیام نور مرکز گرمسار، سمنان، ایران

چکیده

خاص‌گرایی به وضعیتی اطلاق می‌­شود که در آن، یک دولت یا موجودیت فعّال در حقوق بین‌الملل برای پیاده‌­سازی ارزش­‌ها و پیگیری اهداف خود، به‌صورت مکرر و هدفمند، اقداماتی را بر خلاف قواعد عمومی حقوق بین‌الملل انجام دهد. با توجه به گسترش این پدیده در حقوق بین‌الملل، کسب تصویری درست از آن، نیازی روزافزون به‌حساب می‌­آید. در این نوشتار ضمن تبیین دلایل بروز خاص‌گرایی حقوقی، ویژگی­‌هایی همچون نقض مکرر و نظام‌­مند حقوق بین‌الملل، تأکید بر دوگانگی و حاکمیت‌گرایی به‌عنوان شاخصه­‌های رفتاری خاص‌گرایان، مورد بررسی قرار گرفته­‌اند. دولت یا موجودیت خاص‌گرا با استفاده از شیوه­هایی همچون استفاده از تعبیر جایگزین، به‌کار بستن معیارهای دوگانه و معافیت‌گرایی، رویکردی خاص‌گرایانه نسبت به حقوق بین‌الملل اتخاذ می­‌کند. نوشتار پیش‌رو پس از پرداختن به شیوه‌­های یادشده، به مسئله چندپارگی حقوق بین ‌الملل به‌ عنوان نتیجه خاص ‌گرایی حقوقی می­‌پردازد و در پایان پیشنهاداتی را برای سیاست ‌گذاران دولت جمهوری اسلامی ایران در قبال این مسئله، ارائه می­‌دهد. به ‌نظر می‌­رسد با توجه به فراگیر شدن این پدیده در حقوق بین ‌الملل، دولت ایران باید «نظریه خاص ‌گرایی» مخصوص به ‌خود را منطبق با وضعیت، منافع و آرمان‌­های ایران طراحی کند و منطبق با چارچوب­‌های حقوقی به آن سامان بخشد. این نظریه ضمن درنظر گرفتن شیوه ابتکار عمل ایران در استفاده از ظرفیت­‌های خاص‌ گرایی، چگونگی اتخاذ موضع و تصمیم­‌گیری در قبال خاص‌ گرایی دیگر دولت­‌ها را نیز باید مورد توجه قرار دهد. ضروری است که نهادهای حقوقی و دیپلماتیک ملی، ضمن کسب شناخت مناسب از خاص‌ گرایی حقوقی، با ارائه نظرات رسمی کارشناسی شده و تولید ادبیات حقوقی در این زمینه، نقش فعالانه­‌ای را در هدایت و راهبری آن، ایفا کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Particularism in international law and the Islamic Republic of Iran’s policy about it

نویسندگان [English]

  • Mohammad Saleh Taskhiri 1
  • Reza Mousazadeh 2
  • Massoud Alizadeh 3
1 PhD student in International Law, Payame Noor University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor, the School of International Relations (SIR), Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Law,GarmsarPNU University, semnan, Iran
چکیده [English]

Particularism is a condition under which a state or an active entity in international law, in order to implement its values ​​and pursue its goals, repeatedly and purposefully takes actions contrary to the general rules of international law. In this paper, while explaining the reasons for the emergence of legal particularism, have been studied the features such as repeated and systematic violations of international law, the emphasis on duality and sovereignty as particularistic behavioral attributes.
The present paper, after addressing the above-mentioned methods, addresses the issue of the split of international law as a result of legal particularism and finally provides suggestions for policy makers of the Islamic Republic of Iran’s state regarding this issue. It is imperative that national legal and diplomatic institutions, while gaining a proper understanding of legal particularism, play a proactive role in leading and directing the presentation of expert literature and the production of legal literature in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • legal particularism
  • legal universalism
  • legal liberalism
  • Sovereignty
  • relativism
  • International Law

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند(1383)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران نشر نی.
  2. آذرشب، محمدتقی و آهنین جان، ستار(1397)، «نقش و تاثیر رفتارهای حمایتگرانه در پیشبرد و اثر بخشی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی لبنان)»، فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی، سال 1، شماره 1، بهار، صص99-69.
  3. الفی، محمدرضا(1383)، «تأثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران در پایداری و پویایی فرآیند تکاملی بیداری اسلامی و تغییر معادلات قدرت در خاورمیانه»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال 1، شماره 3، زمستان، صص 67-43.
  4. برینتون، کرین(1366)، کالبدشکافی چهار انقلاب، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر نو.
  5. بشیریه، حسین(1374)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران:دانشگاه تهران.
  6. جمعی از نویسندگان(1377)، حدیث انقلاب، تهران: انتشارات الهدی.
  7. خبرگزاری آفتاب(1386)، « مردمی بودن از ویژگی های بارز انقلاب اسلامی ایران است»، در سایت:
    1. http://www.aftabir.com/news/view/2008/feb/06/c1c1202300943
  8. شیخ الاسلامی، محمدحسن؛ رحیمی، مختار و قاسمی فرد، علی (1396)، «فضای گفتمانی، آرمان ایرانی و حاکمیت آن بر گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال 1، شماره 1، تابستان، صص 20-1.
  9. دکتر معین(1360)، فرهنگ فارسی، ج1، تهران، امیرکبیر.
  10. علی بابایی، غلام رضا(1369) ، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، نشر ویس.
  11. عنایت، حمید(1371)، «انقلاب اسلامی در ایران 1979»، «مذهب به عنوان ایدئولوژی سیاسی»، ترجمه مینا منتظرلطف، مجله فرهنگ و توسعه، شماره 3، سال اول، بهمن و اسفند.
  12. عیوضی، محمد رحیم(1382)، « سنجش کامیابیها تحلیلی بر دستاوردهای انقلاب اسلامی»، مجله زمانه،  سال دوم، دی،  شماره 16، صص 55 – 49.
  13. فوران، جان(1377)، مقاومت شکننده:تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران:رسا.
  14. فوکو،  میشل(1377) ، ایرانى ها چه رؤیایى در سر دارند؟، ترجمه حسین معصومى، تهران، هرمس.
  15. گیدنز، آنتونی(1373)، جامعه‏شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران:نشر نی.
  16. گی روشه(1376)، تغییرات اجتماعی، ترجمه دکتر منصور وثوقی، تهران، نشر نی.
  17. هانتینگتون، ساموئل(1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاث تهران: نشر علم.
  18. محمدی،  منوچهر(1388) ، تحلیلی بر انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  19. مطهری، مرتضی(1368) ، پیرامون جمهوری اسلامی، انتشارات صدرا.
  20. مظاهری، ابوذر(1384)، « نظریه های انقلاب و انقلاب نظریه ها»، مجله معرفت، خرداد، شماره 90 ، صص 87 – 74.
  21. ملکوتیان، مصطفی(1381)، « انقلاب از آغاز تا فرجام: مروری بر ویژگی های هفتگانه مشترک انقلاب ها»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی(دانشگاه تهران) » پاییز،  شماره 57، صص 247 تا 264.
  22. هالیدی، فرد(1358)، دیکتاتوری و توسعه سرمایه‏داری در ایران، ترجمه فضل الله نیک آیین، تهران: امیرکبیر.
    1. Dunn , John(1972), modern revolutions:an interoduction to the analysis of a political phenomena,  cambridge:cambridge university press.
    2. Seocopel, Theda (1982) ,Renter State and Shia Islam in the Iranian Revolution Theory Society,vol.11,No.3.
    3. Giddens, Anthony (1993). Sociology. Cambridge: Polity Press.
    4. Huntington, Samuel. (1968). Political Order in Changing Socities. New Haven: Yale University Press.
    5. zagorin, perez(1973) «theories of revolution in contemporary historiography،« political science quartery، vol.88، 1, march .
    6. Zagorin, perez(1976), «prolegomena to the comparative history of revolution in early modern Europe« ,  comparative studies in society and history، vol.81، 2.
فصلنامه علمی پژوهش های انقلاب اسلامی
دوره 7، شماره 25
شهریور 1397
صفحه 29-53

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار