نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران
2 استادیار علو م سیاسی دانشگاه تهران
3 دانشجوی دکتری تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه آزاد تهران مرکز
چکیده
در تلاش برای ارائه‌ی تحلیل نوینی از انقلاب اسلامی، این سؤال مطرح شده که «آیا انقلاب اسلامی را می‌توان انقلابی آزادی‌خواهانه دانست؟» فرض بر این است که انقلاب اسلامی، رستاخیز ملت ایران برای فراز کردن آرمان آزادی بوده و در آن، آزادی در هر دو وجه منفی و مثبتش تجلی یافته است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی– تحلیلی انجام شده و یافته‌های آن نشان می‌دهد که انقلاب اسلامی ایران به طور عمده در پاسخ به چهار مسئله‌ی اصلی (آزادی منفی)؛ استبداد داخلی، سلطه‌ی خارجی، اقدامات اسلام‌زدایانه‌ی رژیم شاه و افول اقتصادی و تهدید معیشت مردم شکل گرفته و در مقابل، این انقلاب پاسخ مطلوب به این مسائل (آزادی مثبت) را در تأسیس و تحقق ارزش‌هایی چون مردم‌سالاری دینی، آزادی، تلاش برای حفظ استقلال و حاکمیت ملی و همچنین کارآمدی با تأکید بر عدالت و محرومیت‌زدایی، مفصل‌بندی کرده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Islamic Revolution of Iran; Freedom-Seeking Revolution
نویسندگان [English]
- mostafa ghorbani 1
- Mohammad Shafieefar 2
- mahdi hajian 3
1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران
2 استادیار علو م سیاسی دانشگاه تهران
3 دانشجوی دکتری تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه آزاد تهران مرکز
چکیده [English]
In an effort to present a new analysis of the Islamic Revolution, the question ascends as to whether the Islamic Revolution can be considered a freedom or emancipation-seeking revolution? It is assumed that the Islamic Revolution was the renaissance of the Iranian nation to raise the cause of freedom, and emancipation in both two positive and negative aspects has been expressed. The present research is carried out in a descriptive-analytical manner and its findings show that the Islamic Revolution of Iran has mainly focused on four major issues (negative liberty); domestic tyranny, foreign dominance, anti-Islam measures of the Shah's regime and economic decline, and the threat to people's livelihoods. On the contrary, this revolution has articulated the favorable response to these issues (positive liberty) by establishing and realizing values such as religious democracy, freedom, efforts to preserve independence and national sovereignty, as well as efficiency with an emphasis on justice and deprivation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamic Revolution of Iran
- freedom
- Religious Democracy
- Independence
- Efficiency
- anti-Islam policies
- domestic tyranny
- foreign domination
- اسکاچپول، تدا(1382)، «دولت رانتیر و اسلام شیعی در انقلاب ایران» ترجمه محمدتقیدلفروز، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 6،شماره 19،بهار،صص141-119
- اسمیت، مایکل و جیمز باربر، ماهیت سیاست گذاری خارجی در دنیای وابستگی متقابل کشورها، ترجمه دکتر حسین سیف زاده. تهران: قومس، چاپ اول، 1372
- ازغندی، علیرضا(1385)، نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب، چاپ سوم، تهران: قومس
- ازغندی، علیرضا(1376)، روابط خارجی ایران (1357-1320)، تهران: قومس
- آبراهامیان، یرواند(1387)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه کاظم فیروزمند و همکاران، چاپ دوازدهم، تهران: نشر مرکز.
- باقری دولت آبادی، علی و موسوی، سید احمد (1397)، «مفهوم انقلاب در دیدگاه شهید سید محمدباقر صدر(ره)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال دوم، شماره 5، تابستان.
- برلین، آیزایا(1368)، چهار مقاله درباره‌ی آزادی، ترجمه محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی
- پارسونز، آنتونی(1363)، غرور و سقوط، ترجمه منوچهر راستین، تهران: هفته
- پهلوی، محمدرضا(1355)(الف)، به سوی تمدن بزرگ، تهران: مرکز پژوهش‌ها و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی
10.پهلوی، محمدرضا(1355)(ب)، مأموریت برای وطنم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب
11.پناهی، محمد حسین(1392)، جامعهشناسی شعارهای انقلاب اسلامی؛ فرهنگ سیاسی انقلاب. تهران: نشر علم
12.پناهی، محمدحسین(1379)، بررسی زمینه‌ها و اهداف انقلاب اسلامیایران براساس شعارهای انقلاب، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه پاییز و زمستان، شماره 11 و 12، صص84-63
13.پروانه، محمود (1390)، الگوی جهان‌گرایی اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینیe، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
14.جوانپور هروی، عزیز، موسوی، سید محمدرضا و علیپور، امیرمهدی (1397)، «علل وقوع انقلاب اسلامی ایران؛ چرایی و چگونگی»، فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی، سال اول، شماره 1، بهار.
15.حجاریان، سعید(1374)، ساخت اقتدار سلطانی؛ آسیب‌پذیری‌ها، بدیل‌ها، مجله اطلاعات سیاسی – اقتصادی، سال نهم، فروردین و اردیبهشت، شماره 8-7
16.رفیع‌پور، فرامرز(1377)، توسعه و تضاد: کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار
17.رمضانی،روح‌الله(1392)، چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضاطیب، چاپ هفتم، تهران: نی
18.رویایی، محمدصادق، یاوری، حسین (1379)، اقتصاد در عصر پهلوی، تهران: جهان کتاب
19.زیباکلام، صادق (1390)، مقدمه‌ای بر انقلاب اسلامی، چاپ هشتم، تهران: روزنه
20.سعیدی، مهدی (1392)، مردم‌سالاری دینی ازمنظرآیت‌الله خامنه‌ای، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
21.سوداگر، محمدرضا (1369)، رشد روابط سرمایه‌داری (مرحله گسترش 1357-1342 )، تهران: شعله اندیشه.
22.شفیعیفر، محمد (1395)، فرایند استقرار جمهوری اسلامی. تهران: کانون اندیشۀ جوان، چاپ سوم
23.شوکراس، ویلیام (1369)، آخرین سفرشاه، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: نشر البرز.
24.صمیمی، مینو (1368)، پشتپرده‌ی تخت‌طاووس، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران: اطلاعات.
25.عنایت، حمید (بی‌تا)، «انقلاب در ایران 1979؛ مذهب به عنوان ایدئولوژی سیاسی»، ترجمه مینا منتظرلطف، در: فرهنگ توسعه، شماره 4، صص 9-4.
26.فارسون، سمیح، مشایخی، مهرداد (1387)، فرهنگ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، ترجمه معصومه خالقی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
27.فوران، جان (1390)، مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، چاپ یازدهم، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
28.قادری، حاتم(1382)، اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، چاپ چهارم، تهران: سمت
29.کاتوزیان، محمدعلی(1374)، اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله‌ی پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ پنجم، تهران: مرکز.
30.کاتوزیان، محمدعلی (1392)، تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران، ترجمه علیرضا طیب، چاپ دهم، تهران: نی.
31.کاظمی، محسن (1386)، خاطرات عزتشاهی، چاپ ششم، تهران: سوره مهر.
32.کدی، نیکی آر (1375)، ریشه‌های انقلاب ایران، چاپ دوم، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
33.گازیوروسکی، مارک.ج (1371)، سیاست خارجی آمریکا و شاه، ترجمه فریدون فاطمی، تهران: مرکز.
34.محمدی، منوچهر (1381)، انقلاب اسلامی؛ زمینه‌ها و پیامدها، چاپ سوم، قم: معارف.
35.مروی، ابوالفضل (1377)، نگاهی به اصول توسعه از دیدگاه امام خمینی، مجله حضور، شماره 24، صص 130-113.
36.مرکز اسناد انقلاب اسلامی (1379)، فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی، تهران: مرکزاسناد انقلاب اسلامی.
37.معدل، منصور (1382)، طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران، ترجمه محمدسالار کسرایی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
38.ملک‌محمدی، حمیدرضا (1381)، از توسعه ی لرزان تا سقوط شتابان، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
39.میلانی، عباس (1392)، نگاهی به شاه، تورنتو: پرشین سیرکل.
40.ملکوتیان، مصطفی(1387)، بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه‌پردازی‌ها، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
41.هوشنگ‌مهدوی، عبدالرضا (1373)، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، تهران: البرز.
42.هالیدی، فرد (1358)، دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، ترجمه فضل‌الله نیک‌آیین، تهران: امیرکبیر.
- Ross,M.L. (2001), “Does Oil Hinder Democracy?” ,World Politics, 53(3): 325-361
