نقش و چگونگی رهبری حضرت امام خمینی(ره) در بسیج مردمی در فرآیند انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد جامعه شناسی انقلاب دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

میزان توفیق یا عدم توفیق نهضت‌های انقلابی تا حدِ قابل توجهی به میزان بسیج توده‌ها در روند مبارزات انقلابی بستگی دارد. در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز، توده مردم نقش بسزایی ایفاء کرده‌اند. با این حال، فهم بازیگری مردم در روند ِانقلاب، بدون ِشناخت ِنقش عنصر رهبری و چگونگی آن، در جهت دهی و بسیج‌گری مردم ممکن نیست. این مقاله با روش کیفی و از نوع تحلیل اسنادی درصدد پاسخ به این سوال اصلی است: «امام خمینی ره به عنوان رهبر انقلاب اسلامی چگونه مبادرت به بسیج ِمردم در فرآیند انقلاب کرد؟».امام خمینی ره  به عنوان رهبر و استراتژیست انقلاب، محور برنامه مبارزاتی خود را بر  بیدارسازی و  آگاهی بخشی به مردم استوار کرد و در راستای بسیج مردم، اقدام به اتخاذ استرات‍ژی‌هایی نظیر همذات‌پنداری با مردم و اعتماد به آنان، بهره‌گیری از ادبیات و آیین‌های نمادین مذهبی برای بسیج سیاسی مردم، تأکید بر ارتباطات و آگاهی‌بخشی، مردم‌گرایی و مقاومت منفی و تأکید برعدم خشونت کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role and Quality of Imam Khomeini's Leadership in Mobilizing People in the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • mahdi naderi 1
  • abbas nori 2
1 shahed university
2 shahed Tehran university
چکیده [English]

The triumph or fiasco of the revolutionary movements largely depends upon the extent of mobilization of the masses in the process of revolutionary struggle. In the victory of the Islamic Revolution of Iran, the masses have played an important role. However, it is not possible to understand the role of the people in the process of revolution without knowing the role and quality of the leadership and how to mobilize the people. This article is a qualitative and documentary analysis that seeks to answer the key question: "How did Imam Khomeini, as the leader of the Islamic Revolution, mobilize the people in the process of revolution?"
As the leader and strategist of the revolution, Imam Khomeini based his campaign program on these pillars: awakening and informing the people; in order to mobilize the people, adopted strategies such as identifying with the people and trusting them; utilized religious literature and traditions to mobilize people politically; emphasized on communication and awareness; humanism and negative resistance and the emphasis on non-violence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • leadership
  • popular mobilization
  • Imam Khomeini
  • Islamic Revolution

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند(1386). ایران بین دو انقلاب، ترجمه: کاظم فیروزمند، محسن مدیر شانه‌چی و حسن شمس‌آوری، تهران: نشر مرکز
  2. آدمی، علی (1396). جایگاه سرمایه اجتماعی در بستر قدرت نرم با تاکید بر آراء امام خمینی(ره). فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 7(1)، 66-85.
  3. احمدپورترکمانی، بابک. (1389). «در سیر حول ابزارها و شیوه­‌های بسیج و اعتراض از نهضت تنباکو تا انقلاب اسلامی ایران». پایان­‌نامه جهت اخذ کارشناسی ارشد. جامعه شناسی انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد. دانشکده انسانی.
  4. احمدی، حسین؛ جوان، مصطفی (1389). «رهبری امام خمینی در فرآیند انقلاب اسلامی ایران». مطالعات راهبردی بسیج. شماره 46. صص85-114.
  5. اکبرزاده، فریدون (1380). نقش رهبری در نهضت مشروطه - نهضت ملی نفت و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  6. باتامور، تی.بی. (1382). نخبگان و جامعه. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر شیرازه.
  7. بشیریه، حسین. (1372). انقلاب و بسیج سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  8. بشیریه، حسین (1387). انقلاب و بسیج سیاسی، چ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
  9. پناهی، محمد حسین. (1393). نظریه‌های انقلاب: وقوع، فرآیند، پیامدها. تهران:انتشارات سمت، چاپ پنجم.
  10. جعفرزاده، حسن و بویه، چمران (1396). «بررسی و تحلیل نقش‌آفرینی قوم عرب خوزستان در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 3، شماره 4، زمستان، صص 127-149.
  11. جمشیدی، محمد حسین و اسلامی، محسن (1396). «تفکر و فرهنگ بسیجی در اندیشه امام خمینی (ره)». فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 7(1)، 42-65.
  12. حسینی، حسین. (1388). رهبری و انقلاب. نقش امام خمینی در انقلاب اسلامی، تهران: نشر عروج، چاپ دوم.
  13. حسینی، حسن (1381)، رهبری و انقلاب، نقش امام خمینی در انقلاب اسلامی، انتشارات: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
  14. رجایی، غلامعلی (1392). برداشت هایی از سیره امام خمینی، ج 4. تهران: موسسه نشر عروج (موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی)
  15. روحانی، حمید (1356). بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، قم: انتشارات دارالفکر، ج اول
  16. زیتیلین، موریس (1375). انقلاب کوبا، انقلابی بدون برنامه مطالعه تطبیقی انقلاب‌­ها، تدوین لورنس کاپلان. ترجمه محمد عبداللهی. تهران: انتشارات علامه طباطبائی.
  17. زیباکلام، ‌صادق (1380)،‌ مقدمه­‌ای بر انقلاب اسلامی، تهران: مرکز انتشارات روزنه.
  18. عنایت، حمید (1380). اندیشه‌ سیاسی اسلام معاصر، مترجم بهاالدین خرمشاهی، تهران: نشر خوارزمی.
  19. فاطمی، داود و اسلامی فارسانی، عباس (1397). ارزیابی نظام ارزش‌های جامعه در دوران دفاع مقدس و دوران کنونی، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 4، شماره 2، تابستان، صص 113-150.
  20. فوران، جان (1387). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران، مترجم احمد تدین، تهران: انتشارات رسا.
  21. فوزی، یحیی (1384). تحولات سیاسی - اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران: نشر موسسه چاپ و نشر عروج (موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی)
  22. -کاستلز، مانوئل (1393). شبکه های خشم و امید؛ جنبش های اجتماعی در عصر اینترنت، مترجم مجتبی قلی‌پور تهران:  نشر مرکز.
  23. کریمی، علی (1394). تحلیل رهبری امام خمینی(ره) در جریان انقلاب اسلامی از منظر جامعه‌شناسی احساسات، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، سال چهارم، ‌شماره 16‌ صص 23- 46
  24. کوهن، آلوین استانفورد. (1369). تئوری­‌های انقلاب. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر قومس.
  25. محمدی‌، منوچهر (1387). انقلاب اسلامی (زمینه ها و پیامدها)، قم: نشر معارف. چاپ اول.
  26. معین، محمد (1391). فرهنگ فارسی معین، ج اول. چاپ بیست و هفتم، تهران: انتشارات امیر کبیر
  27. موسوی خمینی، روح الله (1378) صحیفه امام؛ مجموعه آثار امام خمینی، جلد اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
  28. موسوی خمینی، روح الله (1386) صحیفه امام؛ نرم افزار مجموعه آثار امام خمینی، نسخه سوم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
  29. مهدی‌زادگان، داود (1378)، «بررسی تاریخی در مؤلفه­های موفقیت امام خمینی»، فصلنامه حضور، زمستان.
  30. نقیب السادات، سید رضا و احمدی، اسماعیل (1397)، «نظام جامع اطلاع رسانی بسیج از الزامات شکل دهی به قدرت نرم ارتش 20 میلیونی». فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 8(شماره 1)، 154-179.
  31. نواختی مقدم، امین و سرمدی، حمید (1394). «بررسی نقش تطبیقی امام خمینی و دکتر شریعتی در بسیج انقلابی سال 1357». فصلنامه پژوهش‌­های انقلاب اسلامی، سال چهارم، شماره 15. صفحات 193-208
  32. هافر، اریک. (1372)، پیرو رأستین. ترجمه فیروزه خلعت­بری، تهران: نشر شباویز.
  33. Thomash.(1990). Comparative Revolutionary Movements, third Edition. New jersey: prentice- Hall.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار