واقع گرایی ساختاری و دیپلماسی دولت پهلوی در قبال ائتلاف قدرت های بزرگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری انقلاب اسلامی دانشگاه بوعلی همدان، همدان، ایران

چکیده

دولت­ها در سیاست خارجی، اغلب مطابق نیازهای داخلی، موقعیت جغرافیایی، ژئوپولیتک، ساختار و عملکرد نظام بین الملل استراتژی­های را برای تامین منافع ملی برمی­گزینند. کشور ایران با عنایت  موقعیت حساس از جغرافیای جهانی، همواره موجب رقابت قدرت­های بزرگ برای تسلط بر این کشور شده است. این مقاله تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که چرا دستگاه دیپلماسی در عصر پهلوی و در موقعیت جنگ جهانی دوم گرفتار ائتلاف قدرت­های بزرگ شد و قدرت­های بزرگ بر سر سقوط دولت پهلوی با یکدیگر به توافق رسیدند. مقاله حاضر در قالب چهارچوب تئوریک «واقع گرایی ساختاری» به دنبال تأیید این فرضیه است که فقدان استراتژی در روابط خارجی و داخلی، و ساختار حاکم بر روابط بین الملل موجب ناکامی دستگاه دیپلماسی و ائتلاف قدرتهای بزرگ شده و این امر ناکامی دستگاه دیپلماسی ایران در جنگ جهانی دوم در حفظ منافع ملی درعرصه بین الملل را به همراه داشته است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural Realism and Diplomacy of the Pahlavi Government towards the Coalition of Great Powers

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Harati 1
  • Mahmoud Zafari 2
1 Associate Professor of Political Science, Bu Ali Sina University, Hamadan, Hamadan, Iran
2 PhD student of Islamic Revolution, Bu Ali University of Hamadan, Hamadan, Iran
چکیده [English]

In foreign policy, governments often choose their strategies according to national interests, their domestic needs, geographic location, geopolitics, and structure and performance of the international system. Iran, given to its sensitive position in global geography, has always led to rivaling among great powers to dominate it. This paper
tries to answer the question of why the Pahlavi-era diplomacy apparatus was plagued by a coalition of great powers at the time of World War II, and great powers agreed on the collapse of the Pahlavi government. This paper, by use of the theoretical framework of structural realism, seeks to confirm the hypothesis that the lack of a strategy in foreign and domestic relations and the governing structure of international relations has led to the failure of the Iran’s diplomacy and at the same time, coalition of great powers, which in the Second World War has not served to preserve national interests in the international arena.

کلیدواژه‌ها [English]

  • World War II
  • Iran
  • Foreign Policy
  • Great Powers
  • Coalition
  • structural realism
1)   اخوان زنجانی، داریوش (1374فرودین و اردیبهشت)، ساختار جامعه بین الملل و امنیت ملی، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، شماره92 - 92.
2)   استوارت، ریچارد (1370)، در آخرین روزهای رضا شاه، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و کاوه بیات، چاپ دوم، تهران، انتشارات معین.
3)   اسکرین، کلارمونت (1363)، جنگ جهانی در ایران، ترجمه غلامحسین صالحیار، تهران، سلسله.
4)   اطاعت، جواد (1385)، ژئو پلتیک و سیاست خارجی ایران، تهران، انتخاب.
5)   آبادیان، حسین (1385)، «قدرتهای بزرگ و اشغال ایران در جنگ جهانی دوم»، فصلنامه تارخ روابط خارجی، سال دوم، شماره 28.
6)   بولارد، سر ریدر (1363)، شترها باید بروند، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران، البرز.
7)   تبرائیان ضیاء الدین (1371)، ایران دراشغال متفقین، مجموعه اسناد و مدارک21 - 1318. تهران: موسسه فرهنگی رسا.
8)   حافظ نیا، محمد رضا (1382)، «نقش ژئو استراتژیک ایران در جنگ جهانی دوم»، فصلنامه تارخ روابط خارجی، سال دوم، شماره 9.
9)   ذوقی، ایرج (1368)، ایران و قدرتهای بزرگ در جنگ جهانی دوم، پاژنگ تهران.
10)رونوون، پی یر (1357)، بحران قرن بیستم، ترجمه احمد میر فندرسکی، ج 2، تهران، دانشگاه ملی.
11)زرگر، علی اصغر (1372)، تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در دوره رضا شاه، ترجمه کاوه بیات. تهران: انتشارات پروین و معین.
12)زیبا کلام، صادق (1383)، تحولات سیاسی اجتماعی ایران، 1322 - 1320، سمت.
13)سای وتز، کارول، وودبای،سیلویا (1370)، شوروی و جهان سوم، ترجمه علیرضا طیب، تهران، نشر قومس.
14)سپهر، احمد علی (بی­تا)، ایران در جنگ دوم جهانی، تهران، دانشگاه ملی.
15)عاقلی، باقر (1370)، خاطرات یک نخست وزیر (دکتر احمد متین دفتری)، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
16)عزتی، عزت الله (1366)، جغرافیای نظامی ایران. تهران: انتشارات امیر کبیر.
17)عنایت زاده، رضا (1385) ،گذشته­های از اسرار بین تروپ - مولوتف به مناسبت پنجاهمین سالگرد حمله آلمان نازی به اتحاد شوروی مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، شماره 46و 45.
18)غنی، سیروس (1385)، ایران برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیس­ها، ترجمه حسن کامشاد، تهران، انتشارات نیلوفر، چاپ چهاردهم.
19)قوام، سید عبدالعلی (1385)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات سمت.
20)کولائی، الهه (1380)،اتحاد جماهیر شوروی از تکوین تا فروپاشی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی و امور خارجه.
21)گنج بخش زمانی،  محسن (1385)، تحلیل اشغال ایران در جنگ جهانی دوم ئر چاچوب اهداف و استراتژیهای کلان متفقین (انگلیس و شوروی)، تاریخ روابط خارجی، س 8، ش 20،بهار.
22)مهمید، محمدعلی (1361)، پژوهشی در تاریخ دیپلماسی ایران، تهران، نشر میترا.
23)نظام ما فی، رضا قلی (1363)، کتاب سبز (بی­طرفی ایران)، تهران، نشر تاریخ ایران.
24)نقیب زداه، احمد (1384)، جامعه شناسی بی­طرفی و روانشناسی انزواگرایی در تاریخ دیپلماسی ایران، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهش وزارت امور خارجه، چاپ سوم.
25)ولی­زاده، اکبر (1385)، اتحاد جماهیر شوروی و رضا شاه،تهران مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
26)وینسنت، اندرو (1386)، ایدئولوژی­های مدرن سیاسی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، ققنوس، چاپ دوم.
27)هالستی، کالون جالوکی (1373)، مبانی تحلیل سیاست بین الملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، تهران، وزارت امور خارجه.
28)هوشنگ مهدوی، عبدالرضا (1372)، سیاست خارجی دوره پهلوی57 - 1300،  تهران، نشر البرز.
29)الهی، همایون (1382)، اهمیت استراتژیک ایران در جنگ جهانی دوم، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
1)  Buzan, Barry, Charles Jones and Richard Little (1993), The Logic of Anarchy:   Neorealism to Structural Realism, New York: Culumbia University Press.
2)  Churchill,Winston(1969),My EarlyLife: a Roving Commissiong ,London  Books Fontana Collins.
3)  Morgenthau H. G(1967), Politics Among Nation ,New York: Alfred A. Knope.
4)  Ramazani,R.K.(1975).Iran Foreign Plicy1941-1913: A study of Foreign Policy in Modernization Nations, Virginia,Chapter III.
5)  Rosenau. Jams. N(1971) Scientific Study of foreign Policy، (Macmillan limited، the Free press London coolier، Macmillan limited, new York.
6)  U.S.Department of State (1985), Foreign Relations of the Unites States,1940,Diplomatic papers, Washington,Government printing office vol,III.
7)  Waltz, Kenneth N. (1979), Theory of International Politics, New York: Random House.