بررسی موانع شکل گیری نظام پارلمانی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تبریز، دکترای مدرسی معارف اسلامی گرایش انقلاب

2 حقوق، الهیات و حقوق، آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

          نظام های سیاسی ریاستی و پارلمانی و نیمه ریاستی ریشه در حق حاکمیت ملت و اراده عمومی جامعه داشته و از طریق تعادل قوا و مهار قدرت توسط قدرت بدنبال جلوگیری از تمرکز قدرت می باشد. هرچند تمام این نظام ها مبتنی بر اراده ملت از طریق انتخابات می­باشند اما در روش و ابزار تفاوت هایی با هم دارند. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سئوال می باشد که آیا امکان تحقق نظام پارلمانی در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. یافته های تحقیق بر آن است که تحقق آن با موانع ماهیتی و شکلی مواجه است. تفاوت ماهیتی آن به نظام سیاسی ایران که مبتنی بر آموزه های دینی است با نظام های سیاسی غرب که مبتنی بر نگرش اومانیستی است برمی گردد و از طرف دیگر مشکل شکلی آن به مواردی چون فرهنگ سیاسی لازم، احزاب سیاسی قدرتمند، نظام انتخابات متناسب و موانع ساختاری در قانون اساسی برمیگردد فلذا امکان تحقق نظام پارلمانی در ایران وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on the Obstacles to Forming a Parliamentary System in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • ali shiyari 1
  • mohammad hossein farhangi 2
1 Assistant , University of Tabriz, Ph.D. in Islamic Studies
2 Law, Theology and Law, Islamic Azad University of Tabriz , Tabriz, Iran
چکیده [English]

Presidential, parliamentary, and semi-presidential political systems are rooted in the sovereignty of the nation and the general will of the community and seek to prevent the concentration of power through the balance of power and the containment of power by the power. Although all of these systems are based on the will of the nation through elections, they differ in method and means. This descriptive-analytical study seeks to answer the question whether there is a possibility of a parliamentary system in the Islamic Republic of Iran. The findings of the study suggest that its realization is subject to obstacles of both nature and form. The essential difference is that the political system of Iran is based on religious teachings and the western political systems are based on humanistic attitudes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parliamentary system
  • separation of powers
  • elections
  • political parties
  • political culture
  1. آذرشب، محمدتقی و آسوده، رضا (۱۳98)، جایگاه جامعه مدنی در توسعه سیاسی، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال 3، شماره 8، بهار.
  2. بخشعلی، ولی (1381)، احزاب سیاسی از دیدگاه امام خمینی، پایان نامه ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، استاد راهنما آیت‌الله عمید زنجانی.
  3. جمشیدی، محسن و محبوب، فاطمه (1397)،موانع عدم توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی(1376-1368)، فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی، سال 1، شماره 3، پاییز.
  4. کاتوزیان، ناصر (1386)، مبانی حقوق عمومی، جلد ۳، تهران، نشر میزان
  5. سیف زاده، حسین (1387)، نقش قوه مقننه در سیاست خارجی تنوع رویکردها، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره ۳۸، شماره.
  6. قاسم زاده (۱۳۳۴-۱۳۴۴)، حقوق اساسی، تهران، انتشارات کتابخانه دانشگاه.
  7. مدنی، جلال الدین (۱۳۷۴)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر همراه.
  8. ره پیک، سیامک (1377)، مبانی و اختیارات رهبری در قانون اساسی و مقایسه آن با اختیارات رئیس جمهوری در برخی از نظام های ریاستی، مجله اندیشه­های حقوق، شماره ۱۲.
  9. رباط، ادمون (1389)، مقدمه حقوق اساسی مبانی و اساس اجتماعی وضعیت­های قانونی به دستور گرایی، مترجم خیرالله پروین، تهران، نشر جنگل.
  10. قاضی، ابوالفضل (۱۳۷۵)، حقوق اساسی و نهادهای اساسی، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  11. انصاری دزفولی، مرتضی (1390)، نقش مجلس در دو نظام ریاستی و پارلمانی، مجله سیاسی اقتصادی، شماره ۲۸۵.
  12. پروین، خیرالله و اسلامی، فیروز (۱۳۹۰)، اصول و مبانی حقوق اساسی، تهران، نشر دانشگاهی تهران.