مطالعه ساختاری بیانیه گام دوم انقلاب با تاکید بر تقابل‌های دو‌گانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بی‌شک بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی انعکاس منظومه فکری بزرگ‌ترین انقلاب قرن بوده و تحلیل و تبیین آن نیازمند رویکردهای گوناگونی است.
استفاده از ایده‌های زبان‌شناسی ساختارگرا، به‌ویژه تقابل‌های دوگانه به منظور تحلیل ساختار شکل‌گیری معنا می‌تواند یکی از این رویکردها باشد؛ از جمله برجسته‌ترین این نظریه‌ها، نظریة ساختارگرایی است که در پی پیدایش دانش زبان‌شناسی نوین پدید آمد و به علوم دیگر به ویژه علوم اجتماعی راه یافت. در ساختارگرایی اصول ژرف ساختار تقابل‌های دوگانه بسیار حائز اهمیت است. کشف تقابل‌های دوگانه یک متن، یکی از خوانش‌ها و استراتژی‌های عمومی تفسیر متن و یکی از اصلی‌ترین روش‌های راه‌یابی به متن و معناست که با هدف تحلیل و تبیین عوامل ساختاری موثر بر گفتمان صورت می‌پذیرد زیرا واحدهای متن بر مبنای روابط متقابلی که با یکدیگر دارند، هویت می‌یابند. از این منظر، باید بن‌مایه‌های معنایی متن را در تقابل با یکدیگر تعیین‌کرد تا ایده‌های کلی که موجب تولید معنا در متن شده‌اند، مشخص شوند. بنابراین بررسی تقابل‌های دوگانه صرفا یک رویکرد ادبی نیست بلکه می‌کوشد تا در تفسیر و تبیین مفاهیم خوانندگان متن را یاری دهد. در فرایند خوانش و تحلیل متن تقابل‌های دو‌گانة اساسی استخراج و در یک چارچوب گنجانده شده و معنای متن از طریق چنین نظام ساختاری کشف و رمز‌گشایی می‌شود.
هدف از این پژوهش تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر تقابل‌های دوگانه با روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است هر چند در مقدمه به خاستگاه و سیر تطور این نظریه پرداخته‌شده. یافتن این تقابل ها علاوه بر کمک به دریافت منظور اصلی گوینده، خواننده را با تفسیری متفاوت از گفتمان حاکم بر بیانیه آشنا می‌کند؛ که در نتیجه علاوه بر دست یافتن به معنای برخی مفاهیم به واسطه قطب مقابلشان، با استخراج شبکه هم طراز مثبت و منفی تلاش شده زنجیره‌های معنایی و ساختار حاکم بر آن در بیانیه تحلیلی شود .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural study of the statement of the second step of the revolution With an emphasis on binary oppositions

نویسندگان [English]

  • fateme shekardast 1
  • Mohamad Ahi Hoseini 2
1 Scientific member of the Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University
2 Scientific member of the Department of Social Sciences, Payame Noor University
چکیده [English]

Undoubtedly, the statement of the second step of the Islamic Revolution is a reflection of the intellectual system of the greatest revolution of the century, and its analysis and explanation requires various approaches.
The use of structuralist linguistic ideas, especially binary oppositions, to analyze the structure of meaning formation can be one of these approaches; Explain that the explanation and analysis of texts in order to approach complex interpretations of language and thought has always been of interest to thinkers and researchers.
In structuralism, the deep principles of the structure of binary oppositions are very important (Selden, 1996: p. 14). Discovering the binary oppositions of a text is one of the general readings and strategies of text interpretation and one of the main methods of navigating the text and meaning with the aim of analyzing and explaining the structural factors affecting discourse because text units are based on their interrelationships with identity.
The purpose of this study is to explain the statement of the second step of the Islamic Revolution from the perspective of binary oppositions with descriptive-analytical and comparative methods. Although in the introduction the origin and evolution of this theory is discussed, but in this article we try to explore the binary oppositions of ideas. The axis of the revolution in the second step statement should be done with the aim of explanation and interpretation. Finding these contrasts, in addition to helping to understand the speaker's main purpose, acquaints the reader with a different interpretation of the discourse governing the statement.
As a result, in addition to obtaining the meaning of some concepts due to their opposite poles, by extracting the network, the positive and negative alignment of the semantic chains and the governing structure in the statement are analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • second step statement
  • linguistics
  • structuralism
  • binary oppositions
آزادی، افشین؛ ترابی، محمد و حیدرپور، ماشاءالله (1399). «جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال ششم، شماره 3.
اسکولز، رابرت (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، آگه.
ایزوتسو، توشی هیکو (1363)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران، بهمن.
برسلر، چارلز (1386)، درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های‌های نقد ادبی، ترجمه مصطفی عابدینی، تهران، نیلوفر.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی سید علی خامنه ای به نشانی: دسترسی 10 فروردین 1399)  https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673 
پیاژه، ژان (1384)، ساختارگرایی، ترجمه رضا علی اکبر پور، تهران، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8.
حاجی زاده، مهین، فرهادی، رعنا (1398)، «بازکاوی مفهوم واژه‌های «عُسر» و «یُسر» در قرآن با رویکرد منطق «تقابل» دوگانه»، مشکات، 3، 38، 121-96.
خورشا، صادق، مرادی، محمد هادی، حاج مؤمن، حسام (1395)، «ساختار شکل‌گیری معنا در سورة کافرون به‌مثابة اثری ادبی از دیدگاه نظریة ساختارگرایی»، پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی, 6(15), 134-111.
دوسوسور، فردینان (1392)، دوره زبان شناسی عمومی، ترجمه کوروش صفوی، تهران، هرمس.
راستگو، کبری، نخعی، مریم (1396)، «نظم تقابلی «أرض و سماء» در گفتمان قرآنی بر پایۀ نظریۀ انسجام»، پژوهش های زبانشناختی قرآن، 6(1), 207-226.
زاهدی، سعید، فاطمی، مهدی (1393) در میدان انقلاب، روایتی مختصر از سه انقلاب بزرگ تاریخ(فرانسه، روسیه، ایران)، تهران، نشر معارف.
زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.
سلدن، رامان (1375)، نظریه ادبی و نقد عملی، ترجمه جلال سخنور و سیما زمانی، تهران، پویندگان نور.
شمیا، سیروس (1383)، نقد ادبی، تهران، فردوس.
صفوی، کورش (1391)، آشنایی با زبانشناسی در مطالعات ادب فارسی، تهران، علمی.
علوی مقدم، مهیار (1377)، نظریه‌هایی نقد ادبی معاصر(صورتگرایی و ساختارگرایی)، تهران، سمت
علیپور، پوران (1396). «نقدی ساختگرایانه بر تقابل های معنایی رمان گلاب خانم اثر قاسمعلی فراست»، نشریه ادبیات پایداری، پیاپی ۱۷، پاییز و زمستان.
عماش، محمدکاظم (1432) جهود هالیدی فی التجاه الوظیفی، العراق،جامعه البابل .
فتحی، علی، قاسم پور،محسن، سید خراسانی، راضیه سادات (1398)، «تقابل‌های معنایی حق در قرآن براساس معناشناسی ساختگرا»، پژوهش های زبانشناختی قرآن،8(2), 175-190.
فتوحی رود معجنی ، محمود (1390)، سبک شناسی نظریه‌ها، رویکردها، و روش‌ها، تهران، نشر سخن.
کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان.
کالر، جاناتان (1388)، بوطیقای ساخت گرا، ترجمه کوروش صفوی، تهران، مینوی خرد
گیررتس، دیرک (1393)، نظریه های معنی شناسی واژگانی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: علمی
محمدی، منوچهر (1382) انقلاب های فرانسه و روسیه در مقایسه با انقلاب ایران، تهران، معارف
موران، برنا (1389)، نظریه های ادبیات و نقد، ترمه ناصر داوران، تهران، آگاه.
نصیری، سوناز (1398). «نقش قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی عراق)»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 9، شماره 1.
هارلند، ریچارد (1386)، دیباچه‌ای تاریخی بر نظریه ادبی، ترجمه بهزاد برکت، گیلان، دانشگاه گیلان.
هاشمی مقدم، سید شمس الدین، ذوالفقاری، محسن (1396)، «هنر‌سازه‌ها در آیات تربیتی قرآن کریم (با تأکید بر نظریه تقابلهای دوگانه)»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی – قرآنی، 5(4), 155-171.