شاخص‌های نخبگانی فرهنگ سیاسی جمهوری اسلامی ایران در بُعد میانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد دانشگده حقو و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

چکیده

درباره فرهنگ سیاسی ایران رویکردهای متفاوتی ارائه شده است. ادراک نخبگان ایرانی درباره شاخص‌های فرهنگ سیاسی ایران با واقعیت‌های محیطی و هنجاری پیوند دارد. شاخص‌های فرهنگ سیاسی از ملزومات سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی استراتژیک در سیاست‌های فرهنگی کشورها محسوب می شود، از این رو احصاء و تبیین شاخص‌های فرهنگی سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌تواند ضرورتی برای سیاست‌گذاری‌های کلان و خُرد را در کشور فراهم نماید. از این رو هدف این مقاله شناسایی و احصاء شاخص‌های فرهنگ‌سیاسی ایران در بُعد میانه و در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
روش تحقیق در این پژوهش روش ترکیبی (کمی- کیفی) و بصورت کیو می‌باشد. جامعه آماری شامل 54 نفر از اساتید و صاحب نظران سیاسی دانشکده‌های علوم‌سیاسی، دانشگاه‌های دولتی و دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان تهران و البرز می‌باشند. روش نمونه‌گیری در این تحقیق به صورت هدفمند بوده و کاملاً غیر احتمالی انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخت با گویه‌هایی بر گرفته از مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه‌های دلفی صاحب نظران تشکیل شده است. روایی پرسشنامه بصورت صوری و محتوایی مورد تایید و پایایی پرسشنامه نیز از طریق آلفای کرونباخ مورد تاکید صاحب نظران قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی و تحلیل عاملی کیو انجام پذیرفته است. نتایج نشان داد که با آرای اکثریت صاحب نظران می‌توان شاخص نقش مداخله گری و تصدی‌گری دولت را جزء اولویت‌های فرهنگ‌سیاسی جمهوری اسلامی ایران در بعد میانه مطرح نمود. این تحقیق می‌تواند گام کوچکی را در راستای تبیین الگوی فرهنگ سیاسی در ایران ایفاء نماید

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Elite indicators of the political culture of the Islamic Republic of Iran in the middle dimension

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadegh Jalali Rad 1
  • a m 2
  • r s 3
1 Department of Political Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch of Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 استاد دانشگده حقو و علوم سیاسی دانشگاه تهران
3 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
چکیده [English]

Different approaches have been presented about Iranian political culture. Iranian elites' perceptions of the characteristics of Iranian political culture are linked to environmental and normative realities. Indicators of political culture are considered as the requirements of policy-making and strategic planning in the cultural policies of countries, so counting and explaining the indicators of cultural and political indicators in the Islamic Republic of Iran can provide the need for macro and micro policies in the country. Therefore, the purpose of this article is to identify and enumerate the characteristics of Iranian political culture in the middle dimension and in the system of the Islamic Republic of Iran.
Methodology in this research is the combination of (quantitative - qualitative). The population consisted of54 professors and political pundits of Political science departments of public and Azad universities in Tehran and Alborz. In this research, sampling method was done purposefully and quite improbable. The data collection instruments have been formed of researcher made questionnaire with propositions derived from a literature review and Delphi interviews of experts. Questionnaire validity is confirmed as face and content, and its reliability was emphasized by experts through Cronbach's alpha. Data analysis was conducted through descriptive and inferential statistics and Q factor analysis.
The results showed that with the votes of the majority of experts, the role of government intervention and ownership can be considered as one of the priorities of the political culture of the Islamic Republic of Iran in the middle dimension
This research has played the best small step in explaining the pattern of political culture in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Culture
  • Middle dimension
  • Component
  • Indicator
  • Q-methodology
  1. ابوطالبی، مهدی. (1384). نقش فرهنگ سیاسی شیعه در انقلاب اسلامی ایران. معرفت، (98)، 23-10.
  2. اخترشهر، علی. (1388). مولفه‌های جامعه‌پذیری سیاسی در حکومت دینی. چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  3. امینی، علی‌اکبر. و خسروی، محمدعلی. (1389). تأثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت سیاسی زنان و دانشجویان. مجله: مطالعات سیاسی، 2 (7)، 142-127.
  4. بشیریه، حسین. (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. چاپ اول، تهران: گام نو.
  5. جهانگیری، جهانگیر. محمدی، نسرین. (1397). بررسی رابطه بین شجاعت اجتماعی و فرهنگ‌سیاسی. فصلنامه توسعه اجتماعی، 12(4)، 56-33.
  6. چیلکوت، رونالد. (1377). نظریه‌های سیاست مقایسه‌ای. ترجمه وحید بزرگی و علی‌رضا طیب، چاپ دوم، تهران: نشر موسسه خدمات فرهنگی رسا.
  7. خلیلی، زهرا. (1396)، نقش و جایگاه فرهنگ‌سیاسی در فرآیند سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی ایران. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه علامه طباطبایی.
  8. خوشگویان فرد، علیرضا. (1386). روش شناسی کیو. چاپ اول، تهران : مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
  9. دانائی‌فرد، حسن. حسینی، سیدیعقوب. شیخها، روزبه. (1392). روش‌شناسی کیو: شالوده‌های نظری و چارچوب انجام پژوهش. چاپ اول، تهران: انتشارات صفار.
  10. رزاقی، سهراب. (1375). مولفه های فرهنگ سیاسی ما. مجله نقد و نظر، 2(4-3)، 213-200.
  11. سردارنیا، خلیل‌الله. و نوروزی امیری، حسین. (1393). فرهنگ سیاسی در عربستان؛ تحلیل ایستایی و چالش‌های فرارو. فصل‌نامه سیاست، 44 (2)، 370-351.
  12. سریع‌القلم، محمود. (1392). فرهنگ سیاسی ایران. چاپ سوم، تهران: فرزان.
  13. سریع‌القلم، محمود. (1377). مبانی عشیره‌ای فرهنگ سیاسی ایران. اطلاعات سیاسی اقتصادی، (136 و 135)، 43-34.
  14. سیونگ‌یو، دال. (1376). پایداری فرهنگ سیاسی سنتی در برابر توسعه سیاسی در کره و ایران. (پایان‌نامه دکتری)، دانشگاه تهران.
  15. عابدی‌اردکانی، محمد. (1393). توسعه نیافتگی از منظر فرهنگ سیاسی نخبگان در ایران(1384-1368). پژوهشنامه علوم سیاسی، 9(4)، 170-133.
  16. عالم، عبدالرحمن. (1374). فهم فرهنگ سیاسی. سیاست خارجی، 9 (4). 1526- 1513.
  17. کلیج، علی‌اکبر؛ حقیقی، علی‌محمد. (1398). نقش فرهنگ‌سیاسی نخبگان اجرایی با رویکرد توسعه محوری در جمهوری اسلامی ایران. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 12(1)، 384-363.
  18. مظفری(قنبری)، آیت. (1385). فرهنگ سیاسی در نگاه مقام معظم رهبری. فصلنامه حصون، (7)، 91-66.
  19. منظمی‌تبار، جواد (1398). ««واکاوی مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های راهبردی نظام توسعۀ علمی و دانش کشور از دیدگاه مقام معظم رهبری(دامت برکاته)»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، 5(3)، 89-114.
  20. موسوی، سید محمدرضا و نوروزی، رحیم (1398). ««بررسی ابعاد فرهنگی و مذهبی دیپلماسی ‌عمومی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی». فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 9(شماره 1)، 343-367.
  21. نادمی، داوود. (1390). بررسی جامعه‌شناختی سرمایه اجتماعی، برگ فرهنگ، (23)، 35-8.
  22. نظری، حامد، علم، محمد رضا، آل غفور، محسن. (1392). فرهنگ سیاسی زنان شیعه (با تاکید بر نقش انقلاب اسلامی ایران). زن و فرهنگ، 5(17)، 92-75.
  23. هنری لطیف پور، یدالله. (1380). فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی. چاپ دوم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  24.