سیر تطوّر «حزب الله» در سیاق آیۀ ولایت؛ تصویری از آیندۀ پیش روی انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دانشگاه دفاع ملی

2 دانشگاه کمبریج

چکیده

علیرغم کوشش اندیشمندان در دست یافتن به تبیینی قرآنی از ماهیّت انقلاب اسلامی و آیندۀ پیش روی آن، هنوز خلاء تبیینی جامع و قرآن‌بنیان از این پدیدۀ عظیم محسوس است. پژوهش حاضر در این راستا بازکاوی مقولۀ «حزب الله» در سیاق آیۀ ولایت را دست‌مایه قرار داده است و کوشیده تا خوانشی پیوسته از این سیاق، که در تفسیر شیعی با چالش‌هایی روبرو است، ارائه دهد. تدبّر زمانی در این آیات سیر تطوّری را روشن می‌سازد که در خلال آن خداوند یک قوم را در مسیری رشد می‌دهد، فرهنگ و تمدّن شیعی را در آن تقویت می‌کند و به دنبال یک تحوّل ارزشی، حکومتی در آن تشکیل می‌دهد. خداوند در مقطعی از این سیر تکامل، این قوم را از عطاهای خاصّ با تأثیرات گسترده بهره‌مند می‌کند و بعد از آن با گسترش فراقومیّتی این عطاها «حزب الله» را بر مدار تولّا نسبت به اولیاء معرّفی شده در آیۀ ولایت، تشکیل می‌دهد. بر این اساس جامعۀ آخرالزمانی شیعیان جامعه‌ای ساختاریافته و سازماندهی شده است که با بهره‌مندی از عطاهای خاصّ خداوندی، با اقتدار به حرکت خود ادامه می‌دهد، پیوسته پیروز است و از تمام حوادث و فتنه‌های آخرالزمان می‌رهد. در جایگاه یک گمانه، با انطباق مشخصّات ذکر شده در این سیاق بر تاریخ تحولات ایران، می‌توان مطابق با گفتمان روایی، ایرانیان را مصداق این قوم دانست. بر این اساس می‌توان تبیینی قرآنی از ماهیّت و آیندۀ پیش روی انقلاب اسلامی ارائه کرد که مطابق آن انقلاب اسلامی در آستانۀ بهره‌مندی از عطاهای خاصّ خداوندی و گذار به جامعۀ جهانی، قدرتمند و ساختاریافتۀ شیعی تحت عنوان حزب الله است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The evolution of Hezbollah in the context of the verse of Velayat; A picture of the future facing the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • farhad ahmadi 1
  • mahed Ab roshan 2
1
2 cambrige
چکیده [English]

Despite the efforts of thinkers to obtain a Qur'anic explanation of the nature of the Islamic Revolution and the future ahead, there is still a comprehensive explanatory gap and the Qur'an-builders of this great phenomenon. The present study is based on the re-examination of the category of "Hezbollah" in the context of the verse of Velayat and has tried to provide a continuous reading of this context, which faces challenges in the Shiite interpretation. Contemplation in these verses illuminates the evolutionary process during which God develops a nation on a path, strengthens Shiite culture and civilization in it, and forms a government following a change in values. At some point in this evolution, God benefits this people from special gifts with wide-ranging effects, and then, with the transnational expansion of these gifts, he forms "Hezbollah" in the circle of Tula towards the saints introduced in the verse of Wilayah. On this basis, the apocalyptic society of the Shiites is a structured and organized society that continues to move with authority, benefiting from the special gifts of God, is constantly victorious, and escapes from all the events and seditions of the apocalypse. In the position of a speculation, by adapting the characteristics mentioned in this context to the history of Iranian developments, according to the narrative discourse, Iranians can be considered as examples of this people. On this basis, a Qur'anic explanation of the nature and future of the Islamic Revolution can be provided, according to which the Islamic Revolution is on the verge of benefiting from God's special gifts and transition to a powerful, structured Shiite world community called Hezbollah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Apocalypse
  • Islamic futurology
  • continuity of verses
  • Holy Spirit
  • Safavid
  1. قرآن
  2. ابن طاووس، على بن موسى(1416ق)، ‏التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، قم، مؤسسة صاحب الأمر
  3. ابن‌ کثیر، اسماعیل بن عمرو(1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  4. احمدی، سیدعباس و حسینی نصرآبادی، نرجس سادات(1395ش)، وضعیت ژئوپلیتیک شیعه در عصر جهانی شدن، فصل‌نامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 18، صص2-23
  5. احمدیان، مهدی، ذوالفقارزاده، محمدمهدی و پورعزت، علی‌اصغر (۱۳۹۶ش)، تحلیلی انتقادی و راهبردی بر پیش‌فرض‌های مدون دانش آینده‌پژوهی، فصلنامه راهبرد، شمارۀ 84، صص 36-5
  6. احمدیان، مهدی، ذوالفقارزاده، محمدمهدی و پورعزت، علی‌اصغر(1396ش)، تبیین ماهیّت انقلاب اسلامی ایران از منظر سورۀ مجادله: کاوشی در تقابل دو جریان حزب الله و حزب الشیطان، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، سال ششم، شماره 20، ص31-7
  7. اداک، صابر و اسدی، سهیلا(۱۳۹۲ ش)، تاسیس مدارس و گسترش تشیع در عصر صفوی، فصل‌نامه مسکویه، شماره ۲۶، صص 32-7
  8. امام خمینی، سید روح الله(1378ش)، صحیفه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
  9. افتخاری، اصغر، نوروزی، محمد و ذوالفقارزاده، محمدمهدی(1389ش)، نظریۀ امانت امام خمینی ره و چشم‌انداز انقلاب اسلامی در پرتو اندیشۀ مهدویّت، مشرق موعود، دوره 4، شماره 15، صص 97-65
  10. ایزدی، حسین، پهلوان پور، فاطمه(۱۳۹۰ ش)، وضعیت سیاسی تشیع از اضمحلال صفویه تا کریم خان زند، فصلنامه تاریخ اسلام، شماره 45 و 46، صص 36-7
  11. بحرانى، سید هاشم(1416ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت
  12. جعفریان، رسول،(۱۳۸۷ ش)، تاریخ تشیع در ایران، تهران، نشر علم
  13. جوادی آملی، عبدالله(1383ش)، ولایت علوی، قم، اسراء.
  14. حمیرى، عبد الله بن جعفر(1413ق)، قرب الإسناد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏
  15. حیدری بهنوئیه، عباس(1381ش)، رویکردی فقهی به نظریه انقلاب امام خمینی، علوم سیاسی، شماره 18، صص 42-29
  16. خزایی، سعید و مطهری‌‌نژاد، مجید(1394ش)، بازتعریف هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مناسب انقلاب اسلامی، در گذار از مدرنیته اسلامی به سوی تمدن زمینه‌ساز و بایسته‌های سیاستی برآمده از آن، مشرق موعود، سال نهم، شماره 34، صص130-101
  17. زمخشرى، محمود بن عمر(1407 ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی.
  18. سیوطى، جلال الدین(1404 ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى. 
  19. صدوق، محمد بن على (1376ش)، الأمالی، تهران، کتابچى.
  20. طبرسى، فضل بن حسن(1372 ش)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو.
  21. طبرى، ابوجعفر محمد بن جریر(1412 ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه.
  22. طوسى، محمد بن الحسن(1414ق)، الأمالی، قم، دار الثقافة
  23. عیاشى، محمد بن مسعود(1380ش)، کتاب التفسیر، تهران، چاپخانه علمیه
  24. فخر رازی، محمد بن عمر(1420 ق)، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى
  25. کشى، محمد بن عمر(1409ق)، رجال الکشی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد
  26. کلینی، محمد بن یعقوب(1407 ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  27. مطهری نژاد، سیدمجید، همایون، محمدهادی، خزایی، سعید و حاتمی، محمدرضا (۱۳۹۵ش)، بازاندیشی سیاستی در نظریات و الگوهای آینده‌نگر مناسب چشم‌انداز تمدنی انقلاب اسلامی، رهیافت انقلاب اسلامی، شماره ۳۵ ، صص 154-133
  28. مفید، محمد بن محمد(1413ق)، الإختصاص، قم، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید
  29. مکارم شیرازى، ناصر(1374 ش)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه
  30. موسوی گیلانی، سیدجعفر و موسوی گیلانی، سید مجتبی(۱۳۹۵ ش)، نقش حکومت‌های شیعه در رواج تشیع و گسترش تمدن اسلامی ایران، فصل‌نامه تاریخ، شماره ۴۰، صص 157-138

31.مومنی، عابدین و ضیاءفر، حامد(1379ش)، واکاوی مفهومی و مصداقی آیه تبلیغ بر اساس دلالت سیاق، مطالعات قرآن