بررسی و تحلیل گفتمان اسلام‌گرای انقلابی امام خمینی (ره) بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زواره خیابان طالقانی پلاک93

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تبریز

چکیده

مقاله حاضر، به بررسی و تحلیل گفتمان اسلام‌گرای انقلابی امام خمینی بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه می‌پردازد. تحلیل گفتمان از قابلیت خاصی برای توضیح شیوه گفتمان‌سازی، نقش عاملیت سیاسی رهبران، منازعات گفتمانی و چرایی هژمونیک شدن گفتمان های مختلف برخوردار است. این نوشتار درصدد پاسخ به این پرسش است که چگونه با روش تحلیل گفتمان، نحوه هژمونیک شدن گفتمان اسلام‌گرای انقلابی امام خمینی در تقابل با گفتمان‌های رقیب تبیین می-شود؟ برای پاسخ به پرسش مذکور، این پژوهش، انگاره ذیل را مطرح می‌کند که گفتمان سیاسی امام خمینی با سرمایه اجتماعی خاصی که از بطن جامعه شیعی برخاسته بود و با تاریخ، ارزش‌ها و باورهای ذهنی آحاد جامعه ایرانی انطباق داشت و همچنین از اعتبار و دسترسی بالایی نسبت به دیگر گفتمان‌ها برخوردار بود توانست در رقابت با دیگر گفتمان-های رقیب از بالاترین مزیت و هژمونی سیاسی و اجتماعی برخوردار شود. در کشاکش رقابت گفتمان‌های رقیب پیش از انقلاب آن گفتمان‌هایی توانستند جایگاه خود را حفظ نماید که به نحوی از انحاء با گفتمان انقلاب اسلامی و بویژه با گفتار امام خمینی(ره) ارتباط معنایی پیدا کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying and analyzing Imam Khomeini''''''''''''''''s revolutionary Islamist discourse based on Laclau and Mouffe''''''''''''''''s theory of discourse

نویسندگان [English]

  • sedali mortazaviemamizavare 1
  • reza mahmodoghli 2
  • mohammadreza akhondi 3
1 زواره خیابان طالقانی پلاک93
2 Assistant Professor of Political Science, University of Mohaghegh Ardabili
3 Master of Political Science, University of Tabriz
چکیده [English]

The present article deals with the analysis and analysis of Imam Khomeini''''s revolutionary Islamist discourse based on Laclau and Mouffe''''s theory of discourse. Discourse analysis has a particular ability to explain the way discourse is structured, the role of political agency in leaders, the discourse of discourse, and why hegemonic discourses are different. This article seeks to answer the question of how the discourse analysis of Imam Khomeini''''s revolutionary Islamist discourse is explained in contrast to competing discourses. To answer the above question, this study proposes the following notion that Imam Khomeini''''s political discourse coincided with a particular social capital that arose from within the Shiite community and was consistent with the history, values, and mental beliefs of the Iranian community. It gained high credibility and access to other discourses, and was able to compete with other competing discourses for superior political and social hegemony. In the struggle for competing discourses of the pre-revolutionary discourse, those discourses were able to maintain their meaning in some way related to the discourse of the Islamic Revolution, and in particular to the speech of Imam Khomeini.
Send feedback
History
Saved
Community

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse
  • Revolutionary Islamist Discourse
  • Political Islam
  • Islamic Revolution of Iran
  1. اخوان­کاظمی، مسعود؛صادق، سیدشمس­الدین؛ دهقانی، رضا(۱۳۹۴). تحلیل نقش امام­خمینی در تحقق استعلای گفتمان­اسلام­گرایی در جریان انقلاب­اسلامی­ایران، مطالعات­انقلاب­اسلامی، شماره ۴۲.
  2. امام­خمینی، روح الله(۱۳۸۷). آیین انقلاب اسلامی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام.
  3. آبراهامیان، یرواند(۱۳۷۸). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمدگل­محمدی و محمد فتاحی، تهران: نشر نی.
  4. بخشایشی­اردستانی، احمد و سلیمانپور، قربانعلی (۱۳۸۷).درآمدی جامعه­شناختی بر خصلت مدنی نهاد روحانیت و نقش آن در وقوع انقلاب اسلامی، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره ۱، ۳۴-۱۷.
  5. برت، پاتریک(۱۳۸۹). نظریه اجتماعی در قرن بیستم، ترجمه محمد خانی، تهران: انتشارات رخداد نو.
  6. بروجردی، مهرزاد(۱۳۷۷). روشنفکران ایران و غرب، ترجمه جمشید شیرازی، تهران، فرزان روز
  7. تاجیک، محمد رضا(۱۳۸۳). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
  8. تاجیک، محمدرضا(۱۳۷۷). غیریت و هویت شکل­گیری گفتمان­انقلابی در ایران، متین، شماره ۱.
  9. حسینی زاده، محمدعلی(۱۳۸۳). نظریه گفتمانی و تحلیل سیاسی، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره ۲۸.
  10. حسینی زاده، محمدعلی(۱۳۸۶). اسلام­سیاسی در ایران ، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
  11. حقیقت، سیدصادق(۱۳۸۵). روش­شناسی علوم سیاسی، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
  12. خانی، محمد(۱۳۹۲). منطق گرایش اقشار اجتماعی مختلف به گفتمان انقلابی امام­خمینی(ره)، رساله کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام­خمینی و انقلاب اسلامی.
  13. خزایی، ضیا ؛ نواختی­مقدم، امین(۱۳۹۶). تحلیل­گفتمان رهبری مسلط امام­خمینی در بسیج مردمی بر مبنای ایدئولوژی مذهبی در فرآیند پیروزی انقلاب­ اسلامی، پژوهش­های انقلاب­اسلامی، سال ششم، شماره ۲۳.
  14. خوشروزاده، جعفر(۱۳۸۶) میشل­فوکو و انقلاب­اسلامی؛ رهیافت پسامدرنیستی از منظر تحلیل­گفتمان، پژوهشنامه متین، شماره ۳۱ و ۳۲.
  15. درخشه، جلال(۱۳۸۸). گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر، انتشارات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
  16. دینه سن، آنه­مارى(۱۳۸۹). درآمدى بر نشانه­شناسى. ترجمة ّ مظفر قهرمان. آبادان: نشر پرسش.
  17. زنگنه، پیمان؛ حمیدی، سمیه(۱۳۹۵). بازنمایی نقش حوزه علمیه شهر قم در ظهور گفتمان اسلام سیاسی در دوره پهلوی (با تأکید بر اندیشه­سیاسی­امام خمینی)، پژوهشنامه انقلاب­اسلامی، سال ششم، شماره ۲.
  18. زیباکلام، سعید(۱۳۷۲). مقدمه­ای بر انقلاب­اسلامی، انتشارات روزنه.
  19. سعید، بابی(۱۳۷۹). هراس بنیادین: اروپا مداری و ظهور اسلام­گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی­های و موسی­عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
  20. سلطانی، علی­اصغر(۱۳۸۷). قدرت، گفتمان و زبان : ساز و کارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر نی.
  21. سلطانی، سیدعلی اصغر(۱۳۸۳). تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش. فصلنامه علوم سیاسی. سال هفتم، شماره ۲۸.
  22. شهید مطهری(۱۳۸۹) مجموعه آثار، جلد ۲۴، چاپ چهارم، انتشارات صدرا.
  23. صادقی، سیدشمس­الدین؛ محمدی،سامان(۱۳۹۴). جریان چپ، دیالکتیک روشنفکری و انقلاب­اسلامی­ایران، پژوهشنامه انقلاب­اسلامی، سال چهارم : شماره ۱۵.
  24. صحیفه امام (۱۳۸۵). مجموعه آثار امام­خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  25. فتحی، یوسف(۱۳۹۳). نسبت صدور انقلاب­اسلامی و بیداری­اسلامی از منظر امام­خمینی(ره)، مطالعات انقلاب­اسلامی، سال یازدهم، بهار، شماره ۳۶.
  26. فوکو، میشل(۱۳۷۷). ایرانیان چه رویایی در سر دارند، ترجمه معصومی­همدانی، تهران، نشر هرمس.
  27. قجری، حسینعلی(۱۳۸۸). تحلیلی بر گفتمان سیاسی امام­خمینی در انقلاب اسلامی، پژوهشنامه متین، شماره ۴۵.
  28. قیصری، نوراله(۱۳۸۵). گفتمان­سیاسی حضرت امام­خمینی و گفتمان­های رقیب، پژوهشنامه متین، شماره ۳۰.
  29. کسرایی، محمدسالار وعلی شیرازی(۱۳۸۸). نظریه گفتمان لاکلاوموف ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده­های سیاسی، فصلنامه سیاست، دوره ۳۹، شماره۳.
  30. مجیدی،حسن؛ رحیمی­نیا، محسن(۱۳۹۷). تحلیل­گفتمان اعتدال در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال هفتم، شماره ۲۵.
  31. مطهرنیا، مهدی(۱۳۸۲). فرهنگ دینی، نقش دین در دگرگونی و دقایق گفتمانی آن در انقلاب­اسلامی، اندیشه انقلاب اسلامی، شماره ۷.
  32. مقصودی، مجتبی(۱۳۸۶). تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ۱۳۲۰-۱۳۵۷، چاپ سوم، تهران: انتشارات روزنه.
  33. موسوی، سیدصدرالدین؛ سوری، ایرج؛ رضاپور،مهدی(۱۳۹۷). تبیین مفاهیم دوگانه (مستضعفین – مستکبرین)در منظومه فکری امام­خمینی(ره) و هویت یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران، اندیشه سیاسی در اسلام، ش ۱۳.
  34. مهدی­پور، آسیه؛ آقاحسینی، علی­رضا(۱۳۹۱). گفتمان امام­خمینی و شالوده شکنی اسلام غرب­گرا، پژوهشنامه متین، سال چهاردهم، شماره ۵۴.
  35. میرزایی، منصور(۱۳۷۸). راه انقلاب، تهران: نشر هماهنگ.
  36. Howarth, David (2000). Discourse, (Buckingham, Open University Press)
  37. Jorgensen, Marianne and Louise Phillips (2002) Discourse Analysis as Theory and Method, London: Sage Publications.
  38. Laclau, Ernesto and Chantal Mouffe, (2001) Hegemony and Socialist Strategy, Second Edition, New York and London: Verso.
  39. Laclau, Ernesto. (1990) New Reflections on the Revolution of Our Time. London:Verso.
  40. Zizek, Slavoj,(1990). Beyond Discourse Analysis, ed by Laclau, E, New Reflections on the Revolution of Our Time, London, Verso.