نگرش تمدن‌ساز انقلاب اسلامی و بایسته‌های نرم‌افزارانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال چین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

ابتنای انقلاب اسلامی ایران بر نگرشی تمدن‌سازانه تجویزهای معناداری را برای سیاست خارجی ج.ا.ایران ترسیم نموده است. در صورت توجه سیاستگذاران به این موضوع سیاست خارجی ایران در قبال کشورهای مختلف جهان به ویژه قدرت‌های شرق و غرب از چارچوبی مشخص برخوردار می‌شود. در این چارچوب نوع مناسبات جمهوری اسلامی با قدرت‌های جهان نیز متفاوت خواهد بود. بر این مبنا نگاه به قدرت نوظهوری چون چین در قیاس با کشورهایی چون آمریکا یکسان نیست. اگرچه این تفاوت نگاه تغییری در اصول و اهداف سیاست خارجی ج.ا.ایران ایجاد نمی‌کند، اما منطقاً بهره‌مندی از ظرفیت‌های فراوان قدرت نوظهوری چون چین که برخلاف ایالات متحده سابقه سلطه‌گری‌ خاصی در ایران ندارد، اولویت پیدا می‌کند. موضوع مهمی که با توجه به عملیاتی شدن برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین حائز اهمیت است. مسئله اساسی در این رابطه آن است که با توجه به غلبه نگرش‌های فرهنگی در اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی در تحقق اهداف تمدنی انقلاب اسلامی، سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال چین از چه اولویتهای نرم‌افزارانه‌ای باید برخوردار باشد؟ پُر واضح است که غفلت از این امر می‌تواند تهدیدآفرین باشد. این پژوهش با چنین دغدغه‌ای تلاش خواهد کرد تا ضمن بازخوانی و تبیین چارچوب‌های تمدن‌سازانه مدنظر بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، بایسته‌های نرم‌افزارانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با چین را تبیین نماید. برای تحقق این هدف تلاش شده تا با بهره‌مندی از مولفه‌های قدرت نرم علاوه بر تبیین ظرفیت‌های فرهنگی-تمدنی ایران اسلامی در کشور چین به تجویز اولویتهای سیاست خارجی تمدن‌گرایانه جمهوری اسلامی ایران اشاره شود. در این پژوهش گردآوری داده‌ها به شیوه کتابخانه‌ای صورت پذیرفته است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و از منظر ماهیت توصیفی –تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The attitude of the civilizational construction of the Islamic revolution and the software requirements of the foreign policy of the Islamic Republic of Iran in interaction with China

نویسنده [English]

  • javad Haghgoo
UT
چکیده [English]

The establishment of the Islamic Revolution of Iran based on the construction of a new Islamic civilization has drawn meaningful prescriptions for Iran's foreign policy. If the policy makers pay attention to this issue, Iran's foreign policy will have a clear framework towards different countries of the world, especially the powers of the East and West. In this framework, the type of relations between the Islamic Republic and the world powers will also be different. On this basis, the view of an emerging power like China is not the same as compared to countries like America. Although this difference of view does not change the principles and goals of Iran's foreign policy, logically, benefiting from the many capacities of an emerging power such as China, which, unlike the United States, does not have a history of dominating Iran, is prioritized. An important issue that is important considering the implementation of the 25-year program of joint cooperation between Iran and China. The basic issue in this regard is that considering the predominance of cultural attitudes in the political thought of the founder of the Islamic Republic in the realization of the civilizational goals of the Islamic Revolution, what software priorities should Iran's foreign policy towards China have? It is clear that neglecting this matter can be threatening. With this concern, this research will try to explain the software requirements of the Islamic Republic of Iran's foreign policy in facing China, while rereading and explaining the civilization-building frameworks considered by the founder of the Islamic Revolution of Iran. In order to achieve this goal, an attempt has been made to make use of soft power components, in addition to explaining the cultural-civilization capacities of Islamic Iran in China, to prescribe the priorities of the civilizational foreign policy of the Islamic Republic

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran's Islamic Revolution
  • software requirements
  • Iran's civilized foreign policy
  • China
  • soft power
  • افضلی، رسول، ذکی، یاشار و دشتی، محمدحسین (1397)، «مولفه های قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی ایران و ظرفیتهای آن در عرصه بین الملل از دید کارشناسان»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره دوم، تابستان 1397، صص 142-121.
  • ال ووینگ، الکساندر(1388). «کارکرد قدرت نرم»، ترجمه مهرداد مرادی، فصلنامه سیاست راهبردی، سال اول، شماره‌4، پاییز .
  • افتخاری، اصغر و شعبانی، ناصر(1389). قدرت نرم و نبرد نامتقارن (تحلیل جنگ 33 روزه حزب‌الله و جنگ 22 روزه غزّه)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  • بابایی‌، حبیب‌الله (1393). کاوش‌های نظری در الهـیات و تـمدن، قم، پژوهـشگاه عـلوم و فـرهنگ اسلامی.
  • ترابی، «پیوندهای فرهنگی-تاریخی ایران و چین»، نشریه چشم‌انداز ارتباطات فرهنگی، مرداد 1376، شماره 5، صص 21-14
  • حق‌گو، جواد، جعفر عظیم زداه و میثم علی‌ابادی(1397)، به سوی کربلا؛ پژوهشی درباره شیعیان ایران و عراق، تهران: دانشگاه امام حسین (ع).
  • زمانی محبوب، حبیب(بهار و تابستان 1395)، «بایسته های سیاسی تمدن نوین اسلامی از منظر امام خمینی»، پژوهشهای سیاست اسلامی، شماره 9، صص 152-135.
  • سعیدی، روح الامین و حمیدرضا مقدم فر(1393)، «منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال چهارم، شماره یازدهم، پاییز و زمستان 1393، صص 126-107.
  • صحیفۀ‌ امـام، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثـار امـام‌ خمینی، تمامی جلدها
  • ضمیری، محمدرضا(خرداد 1388)، «تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی»، معرفت » خرداد 1388 - شماره 138 (از صفحه 73 تا 86)
  • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
  • گروه تفسیر بنیاد باقرالعلوم (1370). معیارها‌ و عوامل‌ تمدن‌ از نـظر قـرآن، قم، دار القرآن.
  • گالبرایت، جان کنت (1371)، آناتومی قدرت، ترجمه محبوبه مهاجر، تهران: انتشارات سروش.
  • معینی پور، مسعود و لک زایی، رضا (1391)، «ارکان امت واحده و تمدن اسلامی از منظر امام خمینی قدس سره الشریف و مقام معظم رهبری»، مطالعات انقلاب اسلامی » بهار 1391 - شماره 28 (از صفحه 51 تا 76)
  • مهدوی، اصغرآقا و نادری، مهدی(1390)، «کاربرد قدرت نرم از ناحیه استکبار، رویکردی قرآنی»، دوفصلنامه دانش سیاسی، سال هفتم، شمارة دوم – پاییز و زمستان.
  • نای، جوزف (1389)، قدرت نرم (ابزارهای موفقیت در سیاست بین الملل)، ترجمه سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

ب) منابع انگلیسی

  • Gladney, Dru C. "Ethnic Identity in China: The Making of a Muslim Minority Nationality (Case Studies in Cultural Anthropology)", Wadsworth Publishing, 1997
  • Nye, Joseph(1990), "The Misleading Metaphor of Decline", Atlantic, March 1990.
  • Nye, Joseph(1990), Bound To Lead: The Changing Nature Of American Power, Basic Books.
  • Nye, Joseph(2004), Soft Power: The Means of Success in World Politics,
  • Nye, Joseph S (2007), Notes for a Soft Power Research Agenda”, in Felix Berenskoetter and M. J. Williams (Eds.), Power in World Politics, London and New York: Routledge.
  • Nye, Joseph S (2010), The Future of Soft Power in US Foreign Policy”, in Inderjeet Parmar and Michael Cox (Eds.), Soft Power and US Foreign Policy: Theoretical, Routledge.
  • Lukes, Steven (2007), “Power and the Battle for Hearts and Minds: On the Bluntness of Soft Power”, in Felix Berenskoetter and M. J. Williams (Eds.), Power in World Politics, London and New York: Routledge.