شاخص‌های سیاسی انقلابیون از دیدگاه قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده تفسیر و معارف قرآن قم، ایران

2 دانش آموخته دکتری تفسیر تطبیقی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده تفسیر و معارف قرآن قم

چکیده

انقلاب اسلامی ایران با تأسی از تعالیم وحیانی قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام به پیروزی رسید و انقلابی گری یکی از ارزش‌های جامعه اسلامی تلقی گردید. انقلابیون نیز در حوزه‌های مختلف مورد نیاز جامعه از جمله سیاست، فرهنگ و اقتصاد برای پیشبرد اهداف انقلاب تلاش کردند، حضور در این عرصه‌ها به‌ویژه عرصه سیاست، به دلیل عدم همسانی تعاریف و فقدان معیارهای سنجه‌پذیر و معین، همواره با فراز و فرودهایی همراه بوده است، این پژوهش درصدد است تا معیارهای سیاسی انقلابی گری را با معیار قرآن مورد بازبینی و بازیابی قرار دهد. از این رو با تحلیل آیات قرآن کریم و با کمک داده‌های کتابخانه‌ای در پی پاسخ به این سؤال است که شاخص‌های سیاسی انقلابیون از دیدگاه قرآن چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد پیروی از رهبری جامعه اسلامی، صراحت در بیان مواضع انقلابی، اعتماد به نیروهای داخلی، حساسیت در برابر دشمن، رعایت تقوای سیاسی، رعایت ارزش‌های مقبول زندگی اجتماعی و مبارزه با فساد درونی نیروهای انقلابی از مهم‌ترین شاخص‌های سیاسی انقلابیون از نگاه قرآن هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Revolutionary Political Indicators from the Quran's Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Mahdi Bakouei 1
  • ahad davari chelaghaee 2
1 Assistant professor and faculty member of Quranic Science and Islamic Culture
2 Faculty of Quranic Science and Islamic Culture
چکیده [English]

The Islamic Revolution of Iran succeeds by establishing the revelations of the Qur'an and the Prophet (peace be upon him) and revolutionaryism was considered one of the values of Islamic society. Revolutionaries also tried to advance the goals of the revolution in various areas of society, including politics, culture and economics, the presence in these arenas, especially in politics, has always been accompanied by ups and downs, due to a lack of consistency in definitions and a lack of measurable and definite criteria,this study seeks to revise and restore the political criteria of revolutionaryism to the Qur'an. Therefore, by analyzing the verses of the Holy Quran and using library data, it seeks to answer this question that what are the political indicators of the revolutionaries from the Quran's point of view? The findings of the study shows that following the leadership of Islamic society, expressing revolutionary positions, trusting in the internal forces, sensitivity to the enemy, observing political reinforcements, observing the accepted values of social life and combating corruption within the revolutionary forces are the most important political indicators of the revolutionaries from the Quran's point of view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Index
  • Politics
  • Revolutionary
  • Revolutionaries
  • Holy Quran
قرآن کریم (ترجمه محمدمهدی فولادوند، 1373، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی)
نهج‌البلاغه (ترجمه حسین انصاریان، 1386، تهران، پیام آزادی).
ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419 ق)، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن ابی یعقوب،‌ احمد (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبی،‌ قم، اهل‌بیت علیهم‌السلام.
ابن اعثم کوفی، احمد بن علی (1411 ق)، الفتوح، بیروت، دار الأضواء.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1404 ق)‌، تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیهم، قم، جامعه مدرسین.
ابن عاشور، محمد بن طاهر (1984 ق)، التحریر و التنویر، تونس، دار التونسیة للنشر.
ابن فارس، احمد (1404 ق)، معجم المقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1419 ق)، تفسیر القرآن العظیم ‌، بیروت، دارالکتب العلمیة.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1395 ق)، کمال‌الدین و تمام النعمة، تهران، اسلامیه.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1413 ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
بابا پور گل‌افشانی، محمدمهدی (1390)، انقلاب اسلامی ایران زمینه‌ها و فرایند شکل‌گیری، قم، مرکز بین‌المللی نشر المصطفی صلی الله علیه و آله و سلم.
باکویی، مهدی و داوری چلقائی، احد (1396)، «مراتب حساسیت نیروهای انقلابی در برابر دشمن از دیدگاه قرآن کریم»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره 22: ص 31 – 60.
بشریه، حسین (1387)، آموزش دانش سیاسی: مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی، تهران، موسسه نگاه معاصر.
بلاذری، احمد بن یحیی (1417 ق)، أنساب الأشراف ‌، بیروت، دارالفکر.
بهروزی لک، غلامرضا (1392)، «رویکردهای مطالعات سیاسی در قرآن کریم»، پژوهش‌های سیاست اسلامی، شماره 2: ص 39 – 62.
ثعلبی، احمد بن محمد (1422 ق)، الکشف و البیان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
جزری،‌ ابن اثیر، (1385)، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار الصادر.
جوادی آملی، عبدالله، (1389)، ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت، قم، اسراء.
حسنی، علی‌اکبر (1380)، تاریخ تحلیلی و سیاسی اسلام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حمیری، عبدالله بن جعفر (1413 ق)، قرب الإسناد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام.
دیلمی، حسن بن محمد (1408 ق)، أعلام الدین فی صفات المؤمنین ‌، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
ذهبی،‌ شمس‌الدین (1409 ق)،‌ تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق)، مفردات ألفاظ القرآن ‌، بیروت / دمشق، دار القلم / الدار الشامیة.
رضایی اصفهانی، محمدعلی (1385)، منطق ترجمه قرآن، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی.
زمخشری، محمود (1407 ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی.
سبحانی تبریزی، جعفر (1425 ق)، رسائل و مقالات، قم، موسسه امام صادق علیه‌السلام.
سبحانی تبریزی، جعفر (1363)، فروغ ابدیت، قم، نشر دانش اسلامی.
سخنرانی مقام معظم رهبری در تاریخ 14/03/1395 (www.khamenei.ir).
سمرقندی، نصر بن محمد (1416 ق)، تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم، بیروت، دارالفکر.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (1404 ق)، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.
شجاعیان، محمد (1382)، انقلاب اسلامی و رهیافت فرهنگی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
شعیری، محمد بن محمد (بی‌تا)، جامع الأخبار، نجف، مطبعة حیدریة.
طباطبایی، محمدحسین (1417 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن ‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرانی، سلیمان بن احمد (2008 م)، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اردن/ اربد: دار الکتاب الثقافی.
طبرسی، فضل بن حسن (1372)‌، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن ‌، تهران، ناصرخسرو.
طبری، محمد بن جریر (1412 ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن ‌، بیروت، دار المعرفه.
طبری، محمد بن جریر (1387 ق)، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، دارالتراث.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن ‌، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
علیدوست، ابوالقاسم (1391)، فقه و عقل، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
عیاشی، محمد بن مسعود (1380 ق)، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعة العلمیة.
عیوضی، محمدرحیم (1387)، انقلاب اسلامی، زمینه‌ها و ریشه‌های آن، قم، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری.
فارسی، جلال‌الدین (۱۳۶۱)، انقلاب تکاملی اسلام، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
فارسی، جلال‌الدین (1374)، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، [مشهد]: بنیاد فرهنگی امام رضا علیه‌السلام.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420 ق)، التفسیر الکبیر/ مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409 ق)، العین ‌، قم، هجرت.
قرشی بنابی، علی‌اکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
قرطبی، محمد بن احمد (1364)، الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو.
قطب‌الدین راوندی، سعید بن هبة الله (1405 ق)، فقه القرآن، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
قمی، علی بن ابراهیم (1404 ق)‌، تفسیر القمی، ‌ قم، دار الکتاب.
قندوزی، سلیمان بن ابراهیم (1422 ق)، ینابیع المودة لذو القربی، قم، اسوه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1429 ق)، الکافی، قم، دار الحدیث.
لک زایی، نجف و اسفندیار، رجبعلی (1394)، «مناسبات فرهنگ و سیاست از دیدگاه امام خمینی رحمه الله»، پژوهش‌های معاصر انقلاب اسلامی، شماره 1: ص 1- 20.
لیثی واسطی، علی بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم، دار الحدیث.
محمدی، منوچهر (1387)، انقلاب اسلامی، زمینه‌ها و پیامدها، قم، دفتر نشر معارف.
مصباح یزدی، محمدتقی (1384)، انقلاب اسلامی جهشی در تحولات سیاسی تاریخ، قم، موسسه آموزشی پژوشی امام خمینی رحمه الله.
مصباح یزدی، محمدتقی (1387)، انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله.
مصباح یزدی، محمدتقی (1388)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1380)، بحثی ساده و کوتاه پیرامون حکومت اسلامی و ولایت فقیه، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (1378)، مجموعه آثار، تهران / قم، صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1374)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
نخعی، هادی (1390)، «انقلاب: بغرنجی در مفهوم، تنوع در مصداق»، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 24: ص 131 – 170.
نیکفر، جاسب و باقری، محمد (1395)، «انقلاب در قرآن»، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 46: ص 7 – 20.
واحدی نیشابوری، علی بن احمد (1411 ق)، اسباب نزول القرآن،‌ بیروت، دار الکتب العلمیة.
هادیان، ناصر (1391)، «مفهوم انقلاب و تحولات جهان عرب»، مجله سیاست، شماره 24: ص 205 – 222.