انطباق‌ پذیری سیاست خارجی دولت‌ های پس از دفاع مقدس با اصول و ارزش های انقلاب اسلامی (با تأکید بر اصول استکبارستیزی، همگرایی اسلامی و منزلت گرایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری تاریخ انقلاب اسلامی دانشگاه بو علی سینا، همدان، ایران

2 استاد یار گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

چکیده

سیاست خارجی جمهوری اسلامی مبتنی بر اصول و ارزش­‌های اسلامی - شیعی بنانهاده شد؛ و در سه دهه گذشته نیز این الگو، روندی همراه با تغییر و تداوم را حفظ کرده است. از یک ‌سو اصول، جهت­گیری­ و اهداف بنیادی سیاست خارجی نسبتاً پایدار و ثابت مانده است که موجب استمرار و ثبات نسبی آن گشته است و از طرف دیگر، تغییر و تحولات عینی و ذهنی در محیط­های سه­گانه داخلی، خارجی و روانی مستلزم انطباق تاکتیکی و ابزاری بوده است. لذا این تحقیق باهدف، بررسی رویکرد سیاست خارجی دولت­های پس از دفاع مقدس (حدفاصل سال­های 1368 تا 1392) با محوریت ارزش­ها و هنجارهای جمهوری اسلامی در سه بعد استکبارستیزی، منزلت افزایی و همگرایی اسلامی انجام پذیرفته است. روش تحقیق در این مقاله کیفی - کمی است. جامعه آماری این تحقیق شامل صاحب‌ نظران و اساتید دانشگاه و بهره‌­مندی از مصاحبه با کارگزاران سیاست خارجی در دوره­های مختلف هست که در شناسایی مؤلفه­های مورد مقایسه و در جمع­آوری داده­های نهائی پرسشنامه از نظرات آنها استفاده ‌شده است. بعد از طراحی پرسشنامه بومی شده، روایی محتوا با استفاده از نظرات خبرگان بررسی و بعد از چندین مرحله اصلاحات نسخه نهایی پرسشنامه تنظیم و توزیع گردید. همچنین مقدار آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS محاسبه و برای تمام متغیرها مقداری بالاتر از 7/0 بوده است که نشان ‌دهنده اعتبار پرسشنامه و برداشت فکری مناسب و یکسان پاسخگویان از محتوای متغیرهای مربوط به هر سازه بوده است برای تجزیه ‌وتحلیل داده­های جمع ‌آوری ‌شده از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون تحلیل واریانس؛ آزمون تعقیبی بونفرنی و آزمون تی استفاده ‌شده است. نتایج مطالعه حاکی از تفاوت معنادار تطبیق ‌پذیری دولت­ها در شاخص استکبارستیزی و همگرایی اسلامی و عدم تفاوت معنادار در شاخص منزلت افزایی در بین دولت­ها بوده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Adaptability of Foreign Policy of Different Administrations after the Holy Defense to the Principles and Values of the Islamic Revolution (With emphasis on the principles of anti-imperialism, Islamic convergence and domination)

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Kazem Hejazi 1
  • Hasan Rahimi 2
1 PhD student in History of the Islamic Revolution, Bo Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Assistant Professor, Plitical Science Department, BuAliSina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Islamic Republic’s foreign policy has been based on the principles and values of Islam – Shi’ites, and over the past three decades, this pattern has maintained a process along with change and continuity. On the one hand, the principles,
orientations and basic goals of foreign policy have remained relatively stable and sustained, and on the other hand, objective and subjective changes in the tripartite domestic, foreign and psychology requires tactical and instrumental adaptation. Therefore, this research has been conducted with the aim of investigating the foreign policy approach of post-war defense states (between the years of 1989 to 2013), with the centerpiece of the values and norms of the Islamic Republic in three dimensions of anti-imperialism, dignity and Islamic convergence. The research method in this
paper is quantitative-quantitative. The statistical population of this research includes university professors and the use of interviews with foreign policy agents in different periods. In identifying the components, the final questionnaire was used to collect their views. After designing a native questionnaire, content validity was evaluated using experts' opinions and after several stages of the final version of the questionnaire, the questionnaire was distributed. Also, the Cranach’s alpha value was calculated by SPSS software to verify the reliability of the research and for all
variables it was somewhat higher than 0.7, indicating the validity of the questionnaire and the appropriate intellectual perception of the respondents of the content of the variables related to each construct. For data analysis, descriptive and inferential statistics including ANOVA test, Bonferoni post hoc test and t-test were used. The results of the study indicated a significant difference between the government's versatility in the index of irrigation and Islamic convergence, and the lack of significant difference in the index of dignity-making among governments.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign Policy
  • post states of eight year-war
  • Islamic convergence
  • antiimperialism
  • dignity-making and influence

مراجع

1)               ابراهیمی فر، طاهره‌‌. (1380)‌‌. الگوهای اعتمادسازی در منطقه خلیج ‌فارس. تهران‌‌. دفتر مطالعات سیاسی و بین ‌المللی وزارت امور خارجه
2)               ازغندی، علیرضا (1381) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: قوم
3)               اخوان کاظمی، بهرام (1391) «راهبردها و بایسته‌های سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی از دیدگاه امام خمینیv و مقام معظم رهبری»، مجله رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 19
4)               امینیان، بهادر، عسگریان، محسن، توتونچی، عباسعلی. (1391). تحلیل تئوریک جایگاه انواع دیپلماسی اجبارآمیز در سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران (بر اساس تئوری سازه­‌انگاری)، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 29،
5)               جمالی، جواد. (1390). مدل تئوریک تحلیل افراط‌ گرایی (با کاربست نظریه سازه‌­انگاری)، فصلنامه آفاق جهان، شماره 12.
6)               حسین زاده، محمدعلی (1386)،   گفتمان­های حاکم بر دولت­های بعد از انقلاب در جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
7)               حق پناه، جعفر. (1390). هویت، قومیت و سیاست خارجی در خاورمیانه، فصلنامه سیاست، دوره 41، شماره 1
8)               حقیقت، سید صادق. (1385). مبانی، اصول و اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
9)               دلاور، علی (1393)، مبانی نظری و عملی پژوهش، تهران، رشد.
10)           دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1388). امنیت هستی شناختی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران،فصلنامه روابط خارجی، شماره 1.
11)           دهقانی فیروزآبادی،سیدجلال، ذبیحی، رضا (1391)، تاثیر هویت اسلامی - انقلابی بر رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته­ای در دوره خاتمی و احمدی نژاد، مجله علوم سیاسی (باقرالعلوم)، سال پانزدهم، شماره 59،صص 102 - 75
12)           رمضانی، روح‌الله. (1380). چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر نی.
13)           علم الهدی، سید محمدحسین (1393) مفهوم شناسی وحدت و همگرایی اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
14)           قربانعلی زاده، قربانعلی (1386): روابط بین ‌الملل از دیدگاه امام، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
15)           محمدی، منوچهر، مولانا، حمید (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت احمدی نژاد، تهران، نشر دادگستر.
16)           میرزایی، خلیل. (1392). پژوهش، پژوهش گری و پژوهش نامه نویسی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
17)           هومن، حیدر علی (1393)،  مدل‌سازی معادلات ساختاری با کاربرد نرم­افزار لیز رل»، چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
18)           ونت، الکساندر. (1384). نظریه اجتماعی سیاست بین ‌الملل. ترجمه: حمیرا مشیر زاده، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
19)           ازغندی، علیرضا (1378)، تنش زدایی در سیاست خارجی: مورد جمهوری اسلامی ایران (1378 - 1367)، مجله سیاست خارجی،سال سیزدهم، شماره 52،صص 1047 - 1035
1)  Davood Gharayagh Zandi,“Conceptualization of Islamic Solidarity in Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran, the Iranian Journal of International AffairsXX, no.1 (Winter 2007-08)
2)  Dehghani Firozab Abadi, S. J. “Emancipating Foreign Policy: Critical Theory and Islamic Republic of Iran's Foreign Policy," The Iranian Journal of International Affairs XX, No.3 (Summer 2008).
3)  Halliday, Fred(2001), Iran and the Middle East: Foreign Policy and Domestic Change, East Report, No. 220, pp. 42-47Iran Gets Support for Ban on Nuke Plant Attacks", ABC News, August 26, 2009.
4)  Magdalena Charlotte Delgado(2015), A Constructivist Analysis of Religion’s Role in Foreign Policy:The cases of Israel, Iran and Saudi Arabia under the leaderships of Menachem Begin, Ayatollah Khomeini and Fahd bin Abdulaziz, The London School of Economics and Political Science
5)  Mohammad Nia, Mahdi, A Holistic Constructivist Approach to Iran's Foreign Policy International Journal of Business and Social Science Vol. 2 No. 4; March 2011
6)  Moshirzadeh, Homeira, “Discursive Foundations of Iran's Nuclear Policy, Security Dialogue38, no. 4 (December 2007).
7)  Norouzi, Nour Mohammad, "Evolution of Political Discourse and Dynamism in the Pattern of Iran Foreign Policy Actions," Rahbord Quarterly, no.31 (Spring 2004).
8)  Ramazani,Rohollah(2004), Ideology and Pragmatism in Iran’s Foreign Policy, MIDDLE EAST JOURNAL , VOLUME 58, NO. 4.
9)  Press TV, Mar 4, 2009.
10)               Sahife’ Noor (letters and lectures of Ayatollah Khomeini), vol. 3, (Tehran, 1982): 83-8 http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=87465&sectionid=3510302 (accessed 25 Aug 2010).
11)               Statement by Islamic Revolution Supreme Leader Ayatollah Khamenei in a meeting with foreign policy authorities and ambassadors, Iran Newspaper20/08/2007.
12)               Susanne G ratius and Henner Furtig, " Iran and Venezuela: Bilateral alliance and global power projections, ", FRIDE, 03/05/2009, www.fride.org/download/COM_Iran_Venezuela2_ENG_abril09.pdf, (accessed 10 Dec 2010).
13)               Walt, S. (1997) Revolution and War.New York: Cornell University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار