بررسی عملکرد نهادهای حاکمیتی تخصصی در مبارزه با مفاسد اقتصادی از منظر فلسفه انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

تحمیل هزینه‌­های بسیار بالای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فساد در چند دهه اخیر موجب گردیده است که مبارزه با فساد به اولویت اصلی بسیاری از کشورها مبدل شود. مفاسد اقتصادی "از موانع بزرگ استقرار نظام سیاسی و حکومتی اسلام و از مشکلات و رنج­‌های مکرری است که هرگاه ظاهر شود تهدیدی برای تحقق "عدالت" و آفت و خطری در مسیر رشد و پیشرفت در همه ابعاد و جلوه‌­های مدیریت سیاسی و حقوقی نظام اسلامی به­شمار می­‌رود. در بررسی دلایل و فلسفه انقلاب اسلامی، در اندیشه­های حضرت امامv و مقام معظم رهبری مبارزه با مفاسد اقتصادی به عنوان یکی از مهمترین اصول مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت مبارزه با مفاسد اقتصادی تا حدی است که مقام معظم رهبری در سال 1380 فرمانی هشت ماده­ای در مبارزه با مفاسد اقتصادی صادر نموده­اند و حتی بر اساس آن ستاد مرکزی مبارزه با مفاسد اقتصادی تشکیل گردید.
تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی نقش نهادهای تخصصی حاکمیتی در مبارز با مفاسد اقتصادی از منظر فلسفه انقلاب اسلامی می‌­پردازد.
یافته­‌های این پژوهش نشان می­‌دهد که تکثر نهادهای تخصصی حاکمیتی مبارزه با مفاسد، اقتصاد رانتی و نفتی، عدم وجود اراده مؤثر سیاسی دربرخی از نهادهای دولتی، عدم مشارکت جوامع مدنی تخصصی در مبارزه با فساد، ضعف حاکمیت قانون و مقررات مبهم، دخالت دولت در اقتصاد و دولت بزرگ، عدم برخورد علمی با فساد، عدم شفافیت مالی در نظام انتخاباتی و مهمتر از همه عدم اجرای دقیق فرمان هشت ماده­ای مقام معظم رهبری در مبارزه با فساد مهمترین دلایل فساد اقتصادی در کشور تلقی می‌­گردند که ضروری است با اصلاح هنجارها (قوانین)، ساختارها (تاسیس سازمان مبارزه با فساد) و رفتارهای سازمانی، کارآمدی و اثر بخشی نهادهای حاکمیتی را، با تاسیس نهاد ملی شفافیت یا نهاد مبارزه با مفاسد اقتصادی دچار تحول نمود و شفافیت اقتصادی و مالی را با اصلاح ساختارهای نهادی حاکمیتی مبارزه با فساد اصلاح نمود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating on the Functioning of Specialized Governance Institutions in Combating Economic Corruption from the Perspective of Islamic Revolution Philosophy

نویسندگان [English]

  • AMIR NEZAM BARATI
  • Mohammad Hossein Zare'i
  • Gholam Hossein Masoud
Department of Law, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
چکیده [English]

The burden of high political, economic and social costs of corruption over the last few decades has made the fight against corruption a priority for many countries. Economic disadvantages are the major obstacles to the establishment of the political and governmental system of Islam and repeated difficulties and sufferings that, whenever it appears, threaten the
realization of "justice" and also it is considered the pest and danger in the path to growth in all aspects of political management and the legal system of the Islamic system. In examining the reasons and philosophy of the Islamic Revolution, the ideas of Imam Khomaini and the Supreme Leader have been considered as one of the most important principles in the fight against economic corruption. The importance of combating economic corruption is so great that the Supreme Leader in the year 2002 issued a decree of eight articles in the fight against economic corruption, and even
on the basis of that, headquarters for fight against economic corruption was formed. The present study uses a descriptive-analytical method to investigate the role of specialized governing institutions in combating
economic corruption in terms of the philosophy of the Islamic Revolution. The findings of this research show that the most important causes of economic corruption in the country are included: the diversity of specialized institutions of struggle against corruptions, rentier and petroleum economics, the lack of effective political will in some state institutions, the
lack of participation of specialized civil societies in the fight against corruption, the weakness of the rule of law and obscure regulation, government interference in the economy and the large government, lack of
scientific dealing with corruption, lack of financial transparency in the electoral system and, most importantly, the lack of strict implementation of the eight articles of the Supreme Leader on combating corruption so it is necessary to reform the norms (laws), structures (establishment of the anticorruption organization) and organizational behaviors, the efficiency and effectiveness of the governing bodies, by transforming the establishment of the National Transparency Institute or the institution of combating economic corruption into economic and financial transparency with correction of the institutional structures of the anti-corruption sovereignty.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • fighting corruption
  • governance institutions
  • Islamic Revolution philosophy
1-مقام معطم رهبری. (۱۳۹۱, 11 ۲۸). بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با مردم آذربایجان. بازیابی در 1 19, 94، از وبگاه دفتر نشر آیت الله خامنه ای: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22042
2-مقام معظم رهبری . (1380, اردیبهشت 10). فرمان هشت ماده­ای به سران قوا درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی. بازیابی در خرداد 6, 1392، از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری: http://www.leader.ir/langs/fa/?p=contentShow&id=2107
3-مقام معظم رهبری. (۱۳۹۳, بهمن ماه 11). بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت روز ملی مهندس. بازیابی از:
http://www.leader.ir/langs/fa/index.php?p=contentShow&id=12880
4-رخشانفر،علی. (1393). تقریرات درس مایه عمومی دانشکده حقوق تهران مرکزی.
5- زارعی محمد حسین، براتی، امیر نظام. (1394). بررسی نقش جامعه مدنی تخصصی در مبارزه با فساد در ایران و کره جنوبی. تهران: پذیرش در مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق شهید بهشتی.
6- فرهنگ لغت المعانی,. (2014).
 Available at
http://www.almaany.com/home.php?language=persian&lang_name=ar, fa&word=%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF. almaany.com/home.php.
7- اسلامیان, محمود (1392, شهریور 30). ،عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی. بازیابی در مرداد 10, 1393، از http://iccima.ir/fa/: http://iccima.ir/fa/news/resanehaye-digar/item/56930-fars920630.html
8-امین زاده،الهام. (1394, آذرماه 26). توکلی: فساد سیستمی شده/دهقان:متولی مبارزه با فسادنداریم/انصاری:قرار است فرشته­ها جلوی فساد رابگیرند؟. (گ. و. آنلاین:
http://www.khabaronline.ir/%28X%281%29S%28epyciok2swdilevg45itoj2w%29%29/detail/489754/Politics/parliament, مصاحبه کننده)
9-انصاری،مجید. (1394, آذرماه 26). فساد سیستمی شده است و متولی مبارزه با فسادنداریم، قابل دسترسی در خبر آنلاین آنلاین:
http://www.khabaronline.ir/%28X%281%29S%28epyciok2swdilevg45itoj2w%29%29/detail/489754/Politics/parliament, مصاحبه کننده)
10-تقوی فرد،محمدعلی. (1394, دی ماه 25). هشتاد درصد سواحل استان مازندران تصرف شده است. بازیابی از فارس: http://www.farsnews.com/13941025000160
11- جهانگیری, اسحاق. (1393). همایش روز روستا. تهران:
http://www.qudsonline.ir/detail/News/240103.
12-خبر گزاری فارس. (1394, فروردین 30). کلیات طرح تشکیل «سازمان مبارزه با مفاسد اقتصادی»، گروه سیاسی / حوزه مجلس. بازیابی در مهرماه 20, 1394، از وبگاه خبر گزاری فارس: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940130001231
13-دهخدا، علی اکبر. (1393). لغت نامه دهخدا. قابل دسترس در تارنمای: www.vajehyab.com.
14-ربیعی،علی. (1392). گفت و گو پیرامون جامعه شناسی فساد. (ب. مهرجو, مصاحبه کننده) تهران.
15- رئیسی, اسماعیل. (1393, تیر 09). کارآمدی و اثر بخشی، مسئله این است! بازیابی در 11 18, 93، از http://www.edalatkhahan.com/shiraz/maghaleh.php?ac=mgh&id=400.
16- زارعی، محمد حسین، براتی نظام. (1393). نقش مردم و جامعه مدنی در مبارزه با فساد. همایش ملی کنوانسیون سازمان ملل در مبارزه با فساد دستاوردها و چالشها. تهران: درحال چاپ .
17- زیباکلام, صادق. (1394, خردادماه 17). فساد ناشی از نفوذ دولت­ها دراقتصاد است. بازیابی در خردادماه 22, 1394، از سایت تابناک.
18-ستاد مرکزی مبارزه با مفاسداقتصادی. (1393). http://ww.nezarat.gov.ir. بازیابی از http://ww.nezarat.gov.ir.
19- سراج، ناصر. (1394, اردیبهشت 30). مخالفت قوای مجریه و قضائیه با طرح «تشکیل سازمان مبارزه با فساد». بازیابی در آبان ماه 8, 1394، از وبگاه خبرگزاری فارس: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940230000391
20- سعدی. (1394, 5 28). گلستان سعدی باب اول در سیرت پادشاهان. بازیابی از قابل دسترسی در سایت http://ganjoor.net/saadi/golestan/gbab1/sh19/.
21-سعید، عابدی. (1387). ارزیابی کارآمدی مقررات داخلی در مبارزه با فساد مالی، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه شهید بهشتی،. تهران.
22- شریف،شاهی محمد. (1385). نقش و تاثیر حاکمیت بر مالیه عمومی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
23-علی, ربیعی. (1383). خلاصه کتاب «زنده باد فساد» جامعه شناسی سیاسی فساد در دولتهای جهان سوم. تهران : قبل دسترسی در سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: http://rc.majlis.ir/fa/report/show/729039.
24-غلامحسینی, هادی. (1393, مهر ۳۰). سخنرانی وزیر اقتصاد و دارایی در مورد حذف مالیات توافقی در سال 94 . بازیابی در بهمن 12, 1933، از جوان آنلاین: http://javanonline.ir/fa/news/682153/
25-قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله بافسادمصوب،(1390).
26-قربانی، عادل و همکاران. (1387). راهکارهای مقابله با فساد اقتصادی در ایران، با تاکیئد بر تجربیات کشورهای موفق. تهران: موسسه تحقیقاتی تدبی.
27-کرباسیان, مسعود. (1392, دی 30). مشرق نیوز. بازیابی در دی 21, 1393، از http://www.mashreghnews.ir/fa/news/278182/.
28-محسنی اژه­ای، غلامحسین. ( ۱۳۹۱ , دی ۱۸). همایش نقش مبارزه با جرایم اقتصادی در جهاد اقتصادی. بازیابی در 6 24, 1393، از خبرگذاری مجلس شورای اسلامی: http://www.icana.ir/Fa/News/216547
29-محمد رضا سید نورانی،صمد عزیز نژاد. (1385, تابستان). چالشهای پیش روی سرمایه گذاری و راهکارهای رفع آن. مجلس و پژوهش سال 13 شماره 52 , 103.
30-مقام معظم رهبری. (1381, تیر 18). وبگاه ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا. بازیابی در اسفند 25, 1393، از http://www.epe.ir/Home/Single/1063.
31-مهرآرا،محسن، میرزاوند فضل ا... (1382). طرح مطالعاتی فساد: آسیب شناسی مبارزه با فساد مالی در ایران و ارائه پیشنهادهای راهبردی ٢. مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی،بررسی های اقتصادی , 2.
32-وبگاه اقتصادایرانی. ( 1391, آبان 21 ). اسکله های غیرمجاز. بازیابی در 12 25, 1393، از پشت پرده اسکله های غیرمجاز چیست؟: http://www.ireconomy.ir/fa/page/778/
33-هزمز، یزدانی زنوز. (1384). حکمرانی مطلوب و حقوق بشر،پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
34- Ampratwum, E. F. (2008). The fight against corruption and its implications for development in developing and transition economies. Journal of Money Laundering Control , 11(1), 76-87.
35-Hin, Koh Teck. (2011). Corruption Control in Singapore. In M. Sasaki(UNAFEI), RESOURCE MATERIAL SERIES No. 83 (p. 123). Tokyo, Japan: UNAFEI.
36-International Transparency. (2015). Iran report. Available at http://www.transparency.org/country/#IRN.
37-Koh Teck Hin. (March 2011). THE 13TH INTERNATIONAL TRAINING COURSE ON THE CRIMINAL. Tokyo, Japan: United Nations Asia and Far East Institute for the Prevention of Crime and the Treatment of Offenders(UNAFEI),available at:http://www.unafei.or.jp/english/pdf/RS_No83/No83_00All.pdf.
38-Morris Szeftel. (2000). Clientalism, Corruption and Catastrophe’ Review of African Political Economy. Review of African Political Economy , 407.
39-Shah, Anwar ,Schacter, Mark,. ( 2004). Combating Corruption: Look Before You Leap, A lack of progress in eradicating corruption could be due to misguided strategies ,. World Bank, finance and development department.
40-Shah, Anwar. (2007). Tailoring the Fight against Corruption to Country Circumstances. In A. shah, Performance Accountability and Combating Corruption (pp. 233-235). washington D.C: World Bank Publications.
41-Stapenhurst,Frederick and Langseth ,Petter. (1997). International Journal of Public Sector Management,Economic Development Institute, The World Bank, Washington, , Vol. 10 Iss 5 pp. 311 - 330.
42-Transparency International. (2014). Corruption Perceptions Index (2014). Transparency International.
43-UNESCAP. (2006). What is good governance. United Nations. Economic and Social Commission for Asia and the Pacific. Retrieved 2015, from http://www.unescap.org/sites/default/files/good-governance.pdf.
44-UNODC. (2012). UNODC's Action against Corruption and Economic Crime, Countering corruptionby promoting transparency, integrity and accountability and by advancing equality, justice and development.,available athttp://www.unodc.org/unodc/en/corruption/. UNODC.
45-Vito, Tanzi and, Hamid Davood. (1997). Corruption, Public Investment, and Growth. IMFWorking Paper97/139 , p. 4.
46-WorldBank. (2006). report. Oxford University Press: WorldBank.