چگونگی تحقق گفتمان مردم سالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران و تاثیر آن بر توسعه سیاسی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرس انقلاب اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

3 دکتری علوم سیاسی، استادیار دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

چکیده

مسئله: با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و در سایه تعالیم تشیع و تحت رهنمودهای امام خمینی تلاش در جهت تحقق مردم سالاری آغاز گشت و بر همین اساس ضرورت طرح نظریه برای رهنمونی درکنش سیاسی مطرح گردید وتلاش­های متعددی در خصوص بررسی چیستی و چگونگی مردم  سالاری دینی صورت گرفت. اما همچنان  بسیاری از ابعاد این  مسئله مبهم و نیازمند تحقیق و پژوهش است. در این میان مهمترین  بعد بحث ارتباط مردم سالاری با بومی سازی و اقتضائات زیست محیطی است.  هدف: هدف از این  پژوهش نسبت سنجی میان تحقق گفتمان بومی مردم سالاری دینی و تاثیر آن بر توسعه سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران است. برهمین مبنا نیز اینکه گفتمان مردم سالاری دینی چه شاخصه­های متمایزی از جمهوریت در مفهوم کلاسیک خود دارد که توانسته است در فرهنگ سیاسی ما استیلا یابد مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. سوال:  با توجه  به  نقش محتوایی دین در گفتمان مردم  سالاری دینی از منظر امام خمینی، ارتباط آن با توسعه و رشد سیاسی چگونه می­تواند مورد  تبیین و بررسی قرار گیرد؟  روش: روش این پژوهش از نوع تحلیلی - تبیینی است و در گروه پژوهشهای نظری راهنمای عمل قرار می­گیرد. یافته­ها: با توجه  به  اینکه توسعه اسلامی به معنای توسعه انسان و رسیدن به مقام و منزلت انسان کامل و بهبود محیط مادی و فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به مثابه مفهومی فراگیر بوده و ابعاد اخلاقی، معنوی و مادی را در بر می­گیرد. از این رو، در گفتمان مردم  سالاری دینی، توسعه، فعالیتی هدفمند و ارزش محور و دینی -  انسانی تلقی می­شود که هدف از آن، افزایش آسایش و آرامش انسان در تمامی ابعاد وجودی است لذا چنین گفتمانی می­تواند زمینه­ساز توسعه سیاسی در تمام ابعادش گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fulfillment of the Religious Democracy Discourse in the Islamic Republic of Iran and its Impact on Iran's Political Development

نویسندگان [English]

  • Amirali ketabi 1
  • davoud sabzi 2
  • alireza shekhmohammadi 3
1 PhD Student Lecturer of the Islamic Revolution, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD Student in Political Thought, Islamic Azad University, Research Sciences Branch, Tehran, Iran
3 دکتری علوم سیاسی، استادیار دانشگاه پیام نور، تهران،ایران
چکیده [English]

With the dawn of the Islamic Revolution of Iran and in the light of the teachings of Shiism and under the guidance of Imam Khomeini, an attempt was made to achieve democracy, and on this basis, it became a necessity to propose the theory for a policy orientation and several attempts were made to examine what democracy was. But many aspects of this issue are still ambiguous and require research. In the interim, the most important aspect of the debate is determining the relationship between democracy and indigenization and environmental requirements. The purpose of this research is to assess the relationship between the realization of the indigenous discourse of religious democracy and its impact on political development in the Islamic Republic of Iran. On the basis of this, it will be discussed that what differences the religious discourse has had distinctively from republicanism in its classical sense, which has been able to dominate our political culture. Because of the substantial role of religion in the discourse of religious democracy from the perspective of Imam Khomeini, how can its role to the development and political development be analyzed? The method of this research is analytical-explanatory. Considering that Islamic development means development of mankind and the achievement of the full human capabilities and improvement of the material and cultural, social and political environment as a universal concept and incorporating ethical, spiritual and material dimensions, hence, in religious democracy discourse, development is considered to be a purpose-oriented, value-based, and religious-humanitarian activity whose purpose is to increase the comfort and tranquility of human beings in all aspects of existence, so such a discourse can be the basis for political development in all its dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious democracy
  • discourse
  • republicanism
  • Islamism
  • political development
  1. -آزر، ادوارد. این مون،چونگ(1379) امنیت ملی در جهان سوم، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی ، تهران: انتشارات مطالعات راهبردی
  2. -آشوری ، داریوش (1385) دانش نامه سیاسی فرهنگ اصطلاحات و مکتب های سیاسی، تهران: نشر مروارید
  3. -آقای بخشی،علی(1374)فرهنگ علوم سیاسی، تهران:  انتشارات مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران
  4. ابن خلدون، عبد الرحمن(1362)مقدمه، ترجمه: پروین گنابادی،تهران: انتشارات علمی فرهنگی
  5. اخویان، محمد علی (1388). «رابطه ایمان و معرفت از منظر امامیه و اشاعره»، فصلنامه اندیشه نوین دینی، سال پنجم، شماره 19، زمستان
  6. بیل، جیمز(1387) سیاست در ایران،  ترجمه: علی مرشدی زاد، تهران: نشر اختران
  7. تاجیک، محمدرضا، (1383)، گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
  8. جمشیدی، محمدحسین( 1388) اندیشه سیاسی امام خمینی، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی 
  9. -  - جمشیدی، محمدحسین( 1377) اندیشه سیاسی امام خمینی، تهران: دفتر مطالعات  سیاسی و بین المللی                                                                                                             - حائری، عبدالهادی، (1368) «سخنی پیرامون واژه مشروطه» ایران و جهان اسلام( پژوهشهای تاریخی پیرامون چهره ها، اندیشه ها و جنبش ها)، مشهد : آستان قدس رضوی

10.-امام خمینی(ره)، روح الله ( 1378 ) صحیفه امام، 22 جلدی، تهران : موسسه تنظیم و نشر آثار امام _________ ( 1361 )،صحیفه نور، تهران : مرکز اسناد و مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی 

11.________ (1415ه.) کتاب البیع ،تهران : موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی                                                                                                                 - __________ (1376) ولایت  فقیه، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی                                                                                                                چاپ پنجم.                     

12.-___________   ( 1364 )، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر

13.دبیری مهر، امیر(1392) مولفه های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه، تهران: اتشارات : پژوهشکده ارتباطات فرهنگی بین‌الملل

14.دلاپورتا، دوناتلا و دیانی، ماریو(1383) مقدمه ای بر جنبش های اجتماعی جدید، مترجم محمد تقی فروزان فر، تهران: انتشارات کویر

15.سریع القلم، محمود (1381)، عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران، مرکز پژوهش های علمی و مطالعاتی استراتژیک خاورمیانه

16.شریعتی،علی(1387) اسلام شناسی، تهران: نشر الهام

17.شریعتی،علی(1388)بازشناسی هویت  ایرانی-  اسلامی، تهران: نشر الهام

18.صبوری، منوچهر(1385) جامعه‌شناسی سیاسی، تهران، سخن، چاپ اول

19.صدر، سید محمد باقر (1399ه.) لمحه  فقهیه  تمهیدیه عن مشروع  دستور الجمهوریه الاسلامیه فی ایران، مشهد: جهاد سازندگی خراسان

20.____________ (1417ه.) اقتصادنا، تحقیق و تصحیح: عبدالحکیم ضیاء، على‌اکبر ناجی، سید محمدحسینى و صابر اکبرى‏، قم: دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان

21.____________(1429ه.) الاسلام یقود الحیاة، المدرسة ‌الاسلامیة، رسالتنا، قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر (انتشارات دار الصدر).

22.صدر، سید محمد باقر (1399ه.) خلافه  الانسان و شهاده  الانبیاء،  مشهد: جهاد سازندگی خراسان

23.فوزی،یحیی (1388 ) اندیشه سیاسی در ایران بعد از انقلاب، تهران : پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی                                         

24.-____________ ( 1384 )اندیشه سیاسی امام خمینیe، تهران : نشر معارف اسلامی

25.کاسیرر،ارنست(1362) افسانه دولت،نجف دریابندری، تهران: انتشارات خوارزمی

26.-قلجی،حسین، موسوی؛بابک(1393)بازشناسی علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران بر اساس نظریه گرند تئوری، رهیافت انقلاب اسلامی شماره 29

27.قوام ، عبد العلی(1383) جهانی شدن و موقعیت جوامع در حال توسعه، تهران: دفتر  مطالعات بین المللی وزارت امور خارجه

28.مطهری،مرتضی( 1378) آشنایی با علوم اسلامی، تهران : صدرا 

29.-_________  (1372) خدمات متقابل اسلام وایران، تهران انتشارات صدرا     

30.مقتدائی، مرتضی (1386)، «احزاب سیاسی ایران بعد از انقلاب: موانع و محدودیتها»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

31.مطلبی، مسعود (1397) «آینده پژوهی امنیت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی، سال 1، شماره 1، بهار، صص 68-49.

32.معظم پور، اسماعیل(1376) انقلاب اسلامی و گستردگی دولت، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی: دانشگاه تهران

33.نقوی حسینی، سید حسن(1386)جنبش های اجتماعی جدید در عصر جهانی شدن و تاثیر آن بر توسعه سیاسی ایران، تهران: دانشنامه حقوق و سیاست شماره7

  1. -Laclau, E., and Mouffe, (1985), C. Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. London
  2. -Hawkesworth, Mary E. (2006). Globalization and Feminist Activism. Rowman & Littlefield