عدالت سیاسی در اندیشه شهید مطهری و راولز در یک نگاه تطبیقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

چکیده

عدالت سیاسی به عنوان یکی از دغدغه­های جامعه­ی انسانی به لحاظ داشتن جایگاه و پیشینه­ای که در ادیان و مکاتب سیاسی داشته است در کنار مفاهیمی مانند آزادی، امنیت و دموکراسی همواره مورد توجه بوده است و در این مسیر اندیشمندان و متفکرین در تعریف از عدالت و راه رسیدن به آن به بیان نظریات خود پرداخته­اند. شهید مطهری نیز از جمله متفکرین عدالت­خواه در ردیف اندیشمندانی قرار دارد که بر اساس آموزه­های دینی و اسلامی نظریات خود را در مورد این مسئله بیان کرده است. از این رو هدف این پژوهش بررسی عدالت سیاسی در اندیشه­ی ایشان بوده است و به این پرسش پرداخته که جایگاه عدالت سیاسی در اندیشه­ی مرتضی مطهری و جان راولز چه می­باشد؟ یافته­های پژوهش با روش توصیفی تحلیلی حکایت از این دارد که عدالت سیاسی در نظر این دو متفکر در ذیل عدالت اجتماعی قرار دارد و اﺻﻮﻟﯽ ﻫﻤﭽﻮن آزادی، دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ، منبعث از ﺣﻘﻮق واﻗﻌﯽ اﻧﺴﺎن­ﻫﺎ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎﯾﻪ­ﻫﺎی ﻋﺪاﻟﺖ و ﺗﻮازن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﻧﻈﺮ گرفته شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study Thoughts of Martyr Motahari’ and Rawls’ Perspective on Justice

نویسندگان [English]

  • rahmat abbastabr moghri 1
  • shahrbano foladi 2
1 assistance of political science in University of mazandaran, Babolsar, Iran
2 Master of Political Thought in Islam Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Political justice along with concepts such as freedom, security and democracy has always been considered as one of the most concerns of the human community because of the status and history of political schools and religions, scholars and thinkers have expressed their views on the definition of justice and the way to it. Martyr Motahari is one of the justice-seeker thinkers who has expressed his views on this issue based on his religious and Islamic teachings. Therefore, the purpose of this study was to investigate political justice in his thoughts and has dealt with the position of political justice in the thoughts of Morteza Motahari and John Rawls. In this research, we found by a descriptive-analytic method that political justice is considered by these two thinkers in the context of social justice and principles such as freedom, democracy and practice of laws deriving from the true rights of human beings, as foundations Justice and social balance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • justice
  • political schools
  • martyr motahari
  • political justice
  • John Rawls theory
1– خرمشاد. محمد باقر، ساودرودی. مصطفی،۱۳۹۱، عدالت در اندیشه متفکرین اسلامی، مقایسه تطبیقی آراء رهبرانقلاب اسلامی و شهید مطهری، فصلنامه امنیت پژوهش، سال ۱۱، شماره ۴۰ .
2- رستمی. محمدزمان، 1384، عدالت از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غربی، مجله جستارهای اقتصادی، شمار4.
3- زمانی، رویا و ارسیا، بابک، 1397، هویت ملی و مشروعیت سیاسی در ایران، فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی، سال اول، شماره 2، تابستان.
4– قربانی. قدرت الله، ۱۳۸۵، درآمدی بر اندیشه دینی - سیاسی شهید مطهری، تهران: پژوهشکده امام خمینی انقلاب اسلامی، چاپ دوم .
5– قلیچ. وهاب، ۱۳۸۹، معیارهای عدالت توزیعی، مقایسه تطبیقی دیدگاه­های راولز و شهید مطهری، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، سال سوم شماره ۱.
6- کاشی پورمحمدی. علیرضا، ۱۳۸۰، عدالت اجتماعی در اندیشه شهید مطهری، فصلنامه رشد معلم، دوره ۱۹، شماره ۱۵۸.
7- کلانتری. ابراهیم، قاضوی. سید حسن، لوریان اصل. حامد، 1390، درآمدی بر مشارکت در اندیشه سیاسی اسلام، فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال هشتم، شماره 26 .
8- گرم آبدشتی. سکینه 1392، رابطه امنیت و عدالت سیاسی در اسلام، فرهنگ پژوهش، شماره16.
9– لشکری. علیرضا، ۱۳۸۸، حق عدالت و جامعه، فصلنامه جستارهای اقتصادی، شماره ۱۲ .
10– لک زایی. نجف، ۱۳۸۳، اندیشه سیاسی آیت الله مطهری، قم: بوستان کتاب .
11- اسلامی. شهلا،1387، تحول نظریه عدالت راولز از عدالت اخلاقی به عدالت سیاسی، فصلنامه جستارهای فلسفی، سال چهارم، شماره13.
12– مطهری. مرتضی، ۱۳52، عدل الهی، تهران: صدرا .
13 – مطهری. مرتضی، ۱۳۵۴، سیری در نهج البلاغه، تهران: صدرا، چاپ ۲.
14 - مطهری. مرتضی، ۱۳۷۹، اسلام و مقتضیات زمان، تهران: صدرا، جلد اول، چاپ ۱۶.
15- مطهری. مرتضی، 1367، پیرامون جمهوری اسلامی، تهران: صدرا.
16- مطهری. مرتضی، 1369، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا.
17- مطهری. مرتضی، 1372،جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
18- مطهری. مرتضی،1383، انسان کامل، تهران: صدرا.
19- مطهری، مرتضی، ۱۳68، اسلام و مقتضیات زمان، تهران: صدرا.
20- میراحمدی. منصور، شیری، اکرم،1388، عدالت سیاسی در گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی، فصلنامه علمی - ترویجی وزارت علوم، شماره 48.
21 – واعضی. احمد، ۱۳۹۰، تحلیل رهاورد شهید مطهری در بحث عدالت اجتماعی، فصلنامه علوم سیاسی، سال ۱۴، شماره ۵۳ .
22- اکوانی. حمدالله، قربانی خنامان. آزاده، 1393، مقایسه حکومت در اندیشه شهید مطهری و علامه مودودی، اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش.
23- امام جمعه زاده. سیدجواد، میلانی. جمیل، 1390، شاخصه­های عدالت سیاسی و راهکارهای تحقق آن، مجله علمی - تخصصی پژوهش­های سیاسی، سال اول، شماره 2.
24- سوادی، محمد علی، 1383، نسبت آزادی سیاسی و عئالت اجتماعی در اندیشه سیاسی شهید مطهری، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 31
25- موسی، سید رضا، 1396، دگردوستی و سیاست، فصلنامه پژوهشهای سیاست اسلامی، شماره 12
26- امام جمعه زاده. سیدجواد، میلانی. جمیل، 1391، بررسی تطبیقی نظرات جان راولز و شهید مطهری در خصوص شاخص­های عدالت سیاسی، فصلنامه توسعه راهبرد، شماره 32 .
27– امیری. راضیه، اکبر زاده. حوران ،۱۳۹۲، بررسی تطبیقی آراء راولز و مطهری درباره عدالت، فصلنامه قبستات، سال ۱۸ .
28-تصدیقی. محمد علی، تصدیقی. فروغ، 1389، بررسی مولفه­های سیاسی و اجتماعی در افق چشم­انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران (با تاکید بر امنیت درونی)، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ - ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ و بین اﻟﻤﻠﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﺷﻬﺮﺿﺎ، شماره 5.
29- جمال زاده. ناصر، 1387، عدالت سیاسی اجتماعی در سه رهیافت فقهی؛ فلسفی و جامعه شناختی، مجله دانش سیاسی، سال چهارم، شماره 2.
30- جمشیدی. محمدحسین، درودی. مسعود،1389، مفهوم وشاخصه­های عدالت سیاسی در گفتمان سیاسی امام خمینی (با تاکید بر نظریه عدالت سیاسی راولز)، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره22.
31- حقیقت. سیدصادق،1376، اصول عدالت سیاسی، مجله نقد و نظر، سال سوم، شماره 2 و3.
30-Rawls, John (1971), A Theory Of Justice, Massachusetts: Cambridge university press.