بررسی میزان تأثیر انقلاب اسلامی بر رویکرد‌های دینی نویسندگان رمان‌‌های دفاع مقدّس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس پژوهش دانشگاه ارومیه

2 عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ایلام، ایلام. ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ایلام؛ایران.

چکیده

از دستاوردهای مهم برقراری نظام جمهوری اسلامی ایران، احیا و پررنگ‌ نمودن نقش دین اسلام در جامعه و به تبع آن جنگ تحمیلی بود که درگسترۀ ادبیّات انقلاب اسلامی و به ویژه در رمان­‌های دفاع مقدّس قابل بررسی و تحلیل است. تحقیق حاضر بر آن است تا نشان دهد رمان‌ نویسان دفاع‌ مقدّس در سه دهۀ رمان ‌نویسی، با دستاورد دینی انقلاب اسلامی چگونه و با چه رویکردهای برخورد کرده­‌اند؟ میزان تأثیرپذیری از محورهای سه ‌گانه دین اسلام (اعتقادات، احکام و اخلاق) در آثار خلق شده، تا چه اندازه بوده ‌است؟ برای پاسخی درخور به سؤال­‌های مورد نظر، ده رمان دفاع مقدّس از سال ۶۱ تا 1390 به شیوه تحلیلی، توصیفی و آماری بررسی محتوایی شده­‌اند. برآیند تحقیق حکایت از متغیربودن میزان و نحوه انعکاس محورهای سه­‌گانه دین اسلام در شخصیّت ‌پردازی، خلق موقعیّت­‌ها، صحنه­‌ها و درون­‌مایه آثار دارد که این امر باعث ایجاد سه نوع رویکرد عمده غالب «تربیتی - تعلیمی»، «فلسفی - کلامی» و «اخلاقی - عرفانی» به دین اسلام در آثار نویسندگان رمان‌‌­های دفاع مقدّس شده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scrutinizing How Much Impact the Islamic Revolution Have Had On the Religious Approaches of the Authors Of The Sacred Defense Novels

نویسندگان [English]

  • younes shoaei gamchi 1
  • Alireza Shohani 2
  • rahman z 3
1 Head of Education Faculty of Agriculture
2 Faculty Member of the Department of Language and Literature, Faculty of Humanities, Ilam University, Ilam. Iran
3 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ایلام؛ایران.
چکیده [English]

One of the most important accomplishments of the instituting of the Islamic Republic of Iran was to restore the role of Islam in society and consequently, on imposed war that can be analyzed in the history of the Islamic Revolution literature, especially in the novels of the sacred defense. The present research seeks to show that the sacred defense novelists in the last three decades of novelty-writing, how approached with the religious achievement of the Islamic Revolution? How impressive the three axes of Islam (beliefs, judgments, and ethics) have been on the created works? To answer these questions, ten sacred defense novels from the year of 1981 to 2011 have been examined in an analytical, descriptive, and statistical manner. The results of this study indicate the variability of the extent and reflection of the three aspects of Islam in the characterization, creation of situations, scenes and themes, which has led to take three main types of "educational- instructive", "philosophical-theological" and "moral-mystical" to the Islam in the writings of sacred defense novels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • sacred defense novel
  • religious approaches
  • educational- instructive
  • philosophical-theological
  • ethical-mystical

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. اکبری مازندرانی، احمد، (1371). زیر درخت آلبالو. قم: خرّم.
  3. بایرامی، محمدرضا، (1386). پل معلق. تهران: افق.
  4. برزگر، ابراهیم، (1389). ساختار فهم اندیشه سیاسی اسلام. دانش سیاسی، دورۀ ششم، پاییز و زمستان، شمارۀ دوم، صص 72-43.
  5. حسن بیگی، ابراهیم، (1392). جنگ و رمان­‌هایش. تهران: سروش.
  6. حسن بیگی، ابراهیم، (1389). ریشه در اعماق. مشهد: ملک اعظم.
  7. حنیف، محمد، (1386). جنگ از سه دیدگاه. تهران: صریر.
  8. حنیف، محمد، (1395). داستان سیاسی، داستان انقلاب. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  9. حنیف، محمد و محسن، (1396).  نوشتن در سایه جنگ. تهران: شهرستان ادب.
  10. دهقان، احمدف، (1385). سفر به گرای 270 درجه. تهران: سوره مهر. 
  11. زرشناس، شهریار، (1388). جستارهایی در ادبیّات داستانی معاصر. تهران: کانون اندیشه جوان.
  12. زرین‌کوب، عبدالحسین، (1371). شعر بی دروغ، شعر بی نقاب. تهران: علمی.
  13. سرشار، محمدرضا، (1390).ادبیّات داستانی ایران پس از انقلاب اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  14. سرشار، محمدرضا، (1387). ورود نویسنده به ساحت داستان و خروج شخصیّت­ها از آن. مشهد: آستان قدس رضوی.
  15. سعیدی، مهدی، (1395). ادبیّات داستانی جنگ در ایران. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
  16. سلیمانی، بلقیس، (1380). تفنگ و ترازو. تهران: روزگار.
  17. شابهاری، رضا، (1367). نفس‌ها و هوس‌ها. تهران: توسن.
  18. شجاعی، محمدصادق، (1383). توکّل به خدا. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
  19. شوهانی، علی‌رضا، (1393). بررسی 10 رمان دفاع مقدّس. ایلام: جوهرحیات.
  20. شیرزادی، علی‌اصغر، (1377). هلال پنهان. تهران: صریر. 
  21. عاکف، سعید، (1393). رقص در دل آتش. مشهد: ملک‌ اعظم. 
  22. فراست، قاسمعلی، (1363). نخل‌های بی‌سر. تهران: انجام کتاب.
  23. -کافی، غلامرضا، (1393). پژوهش­‌نامه ادبیّات انقلاب اسلامی و دفاع مقدّس. جلد اول، تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
  24. محمودی‌نورآبادی، محمد ، (1390). رُنج. تهران: شاهد.
  25. مخملباف، محسن، (1363). باغ بلور. تهران: نی.
  26. مخملباف، محسن، (1361). مقدمه­ای بر هنر اسلامی. تهران: بی­نا.
  27. مستور، مصطفی، (1384). موقعیّت دینی و گونه داستان دینی. ویژه­‌نامه روزنامه شرق، 16 بهمن.
  28. مطهری، مرتضی، (1382). انسان و ایمان. تهران: صدرا.
  29. میرعابدینی، حسن، (1383). صد سال داستان ‌نویسی ایران. جلد 4و3 ، تهران: نشرچشمه.
  30. میرعابدینی، حسن، (1386).فرهنگ داستان ‌نویسان ایران از آغاز تا امروز. تهران: نشر چشمه.
  31. وِلک، رنه، آوستین، وارن، (1373). نظریّه ادبیّات. مترجم ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
  32. یونگ، کارل گوستاو، (1390). روان‌شناسی و دین. ترجمه فؤاد روحانی، چاپ هفتم، تهران: علمی و فرهنگی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار