بازکاوی پروژه تطهیر پهلوی در منابع تاریخی منتشر شده در جمهوری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف پردیس فارابی قم دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

تطهیر کارگزاران و خصوصاً دو پادشاه پهلوی، به عنوانِ یک پروژه تاریخی-رسانه ای مورد توجه مخالفانِ نظام اسلامی قرار گرفته و با مطالب زیادی این رویکرد، تولید و منتشر شده است. خدشه در ذهنیت تاریخی نسل امروز و آینده، ایجاد تردید در علل وقوع انقلاب اسلامی و نیز کارآمدی جمهوری اسلامی، از جمله نتایج پروژه تطهیر در ایران است.
این نوشتار با اتکا بر مستندات تاریخی، به بازکاوی ابعاد گسترده تحقق پروژه تطهیر در جمهوری اسلامی پرداخته است. ضمن مرور هشدارهای تاریخی امام خمینی نسبت به تطهیر پهلوی و انوشیروان سازی از آنان، برخی مصادیق برجسته تاریخی مطرح و به اختصار مورد نقادی قرار گرفته است که تکثیر الگوی نقد مورد استفاده در این مقاله، تا حدود زیادی مخاطب را نسبت به تأثیر عمیق و ناخودآگاه مطالب تاریخی خلاف واقع، مصون خواهد کرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reconsideration of Pahlavi Cleansing Project in Published Historical Sources in Islamic Republic

نویسندگان [English]

  • Roohollah Shakeri Zaruhdi 1
  • sohrab m 2
1 Assistant Professor of Farabi University of Tehran
2 jhdg
چکیده [English]

The cleansing of agents, and especially of the two Pahlavi kings, has been as a historical-media project, the object of the opposition of the Islamic regime and has produced and published a lot with much of this approach. Damage to the historical mentality of the present and future generations, the defusing doubts about the causes of the Islamic Revolution, and the effectiveness of the Islamic Republic, are among the results of the cleansing project in Iran.
Drawing on historical documents, this article explores the broad dimensions of the realization of the cleansing project in the Islamic Republic. While reviewing Imam Khomeini's historical warnings of Pahlavi cleansing and introducing them as Anooshirwan, some prominent historical examples have been briefly criticized. Reproducing the criticism pattern used in this article would largely immune the audiences against the unlike historical materials’ profound and unconscious influences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pahlavi Cleansing
  • Distortion of the Islamic Revolution
  • Contemporary History
  • Oral History
  • Imam Khomeini

مراجع

  1. «آشنایی با زندگانی شخصیّت­های اسلامی معاصر: آیت اللّه ربانی املشی عضو فقهای شورای نگهبان»، ماهنامه پیام انقلاب، ش78، بهمن1361، ص30.
  2. «آیت‌اللّه توسلی: امام خمینی علاوه بر این که یک مرجع انقلابی بود یک معلم بزرگ اخلاق هم بود»، روزنامه جمهوری اسلامى، 30/11/1386، صفحه گزارش.
  3. «حاج‌آقا مجتبی تهرانی؛ شاگرد دلباخته مکتب امام»، سیّد حمید روحانی، فصلنامه 15خرداد، دوره سوّم، سال دهم، زمستان 1391، ش34، صفحات:  49-25.
  4. «معمای میلانی؛ نقدی بر مبانی تاریخ­نگاری و گزاره­های تاریخی ادعایی عباس میلانی در کتاب معمای هویدا»، سهراب مقدمی شهیدانی، فصلنامه 15 خرداد، دوره سوم، بهار 1393، شماره 39، صفحات:233-207.
  5. اسرار هزارساله، علی اکبر حکمی زاده، ضمیمه شماره 12 هفته­نامه پرچم، تهران، 1322.
  6. اسناد انقلاب اسلامی، مقدمه: سیدحمید روحانی، تهیه و تنظیم: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، جلد اول، چاپ اول، زمستان 1369.
  7. امام خمینی و هیئت های دینی مبارز، محمدجواد مرادی نیا، عروج، تهران، 1387.
  8. امام در آیینه اسناد (ج. ۲)؛ سیر مبارزات امام خمینیv به روایت اسناد شهربانی (تیر 1343 ـ آبان 1343)، تدوین و نشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، عروج، چاپ اول، تهران، 1383.
  9. انقلاب اسلامی به روایت بی بی سی، زیر نظر عبدالرضا هوشنگ مهدوی، طرح نو، چاپ اول، تهران، زمستان 1372.
  10. انقلاب ایران در دو حرکت، مهدی بازرگان، چاپ مظاهری، چاپ چهارم، تهران، 1363.
  11. تاریخ­‌نگاری انقلاب اسلامی در گرداب؛ ضد و نقیض­‌گویی‌­ها و وارونه­نویسی­‌ها، فصلنامه 15 خرداد، دوره دوم، سال چهارم، شماره 18، بهار 1374، صفحات: 62-54.
  12. خاطرات حبیب اللّه عسکراولادی، تدوین، سیّدمحمد کیمیافر، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، چاپ دوّم، تابستان1391.
  13. دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ویراستار: محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، جلد 22، چاپ اول، تهران، 1394.
  14. دایرة المعارف تشیّع، (احمد صدر حاج سیدجوادی، بهاءالدین خرمشاهی، کامران فانی) نشر شهید سعید محبی، جلد 7، چاپ دوم، تهران، 1380.
  15. در خدمت نهضت امام خمینی؛ بخشی از خاطرات حجت الإسلام والمسلمین سیّدمحمد آل‌طه قمی، مصاحبه و تدوین: صادق علیپور / سهراب مقدمی شهیدانی، فصلنامه پانزده خرداد، شمار 51، بهار 1396، صفحات: 329-291.
  16. دوران مبارزه؛ خاطرات، تصویرها، اسناد، گاهشمار؛اکبر هاشمی رفسنجانی، زیر نظر: محسن هاشمی، دفتر نشر معارف انقلاب، تهران، 1376.
  17. زندگی‌نامه سیاسی دکتر مظفر بقایی، حسین آبادیان، مؤسسه مطالعات و پژوهش­‌های سیاسی، تهران، 1377.
  18. سه سال ستیز مرجعیّت شیعه در ایران (1343-1341)، روح اللّه حسینیان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ دوم، 1384.
  19. سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک، جلد چهارم: ماجرای کاپیتولاسیون و تبعید امام خمینی-1، تدوین و نشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، عروج، چاپ دوم، تهران، 1386
  20. شرح اسم: زندگی­ نامه آیت اللّه سیّد علی حسینی خامنه­ ای (1357-1318ش)، هدایت اللّه بهبودی، مؤسسه مطالعات و پژوهش­ های سیاسی، چاپ دوّم، 1392.
  21. صحیفه امام؛ مجموعه آثار امام خمینیv (بیانات، پیام­ ها، مصاحبه­ ها، احکام، اجازات شرعی و نامه­ ها)، مجموعه 22 جلدی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار  امام خمینیv، چاپ ششم، تهران، 1393ش.
  22. طلوع خورشید؛ سال شماز زندگانی امام خمینی، علی‌اکبر ذاکری، بوستان کتاب، قم، 1391.
  23. ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد اول: خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، انتشارات اطلاعات، چاپ پنجم، تهران، 1371.
  24. فصلنامه 15 خرداد، بهار 1393، شماره 45، صفحات:270-231.
  25. قیام عشایر جنوب (1341-1343) کشواد سیاهپور، مؤسسه مطالعات و پژوهش­های سیاسی، تهران، بهار 1388.
  26. کشف اسرار، امام خمینی، چاپخانه اسلامیه، چاب اول، تهران، 1363ق/1323ش.
  27. مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایرانِ معاصر، ج 1: حکمت و سیاست؛ زندگی و آثار سیدحسین نصر، به کوشش: حسین دهباشی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تهران، چاپ دوم، بهار 1394.
  28. مظفر بقایی به روایت اسناد ساواک، ج2، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران، 1383.
  29. معمای میلانی (2)؛ بازخوانی انتقادی روایت عباس میلانی از زندگی عباس هویدا، سهراب مقدمی شهیدانی،
  30. معمای هویدا، عباس میلانی، نشر اختران، چاپ نوزدهم، تهران، 1387.
  31. نقدی بر مدخل امام خمینی در دایرة المعارف تشیع، سهراب مقدمی شهیدانی، بنیاد تاریخ ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، تهران، 1397.
  32. نقدی بر مدخل خمینی روح اللّه در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، سهراب مقدمی شهیدانی - میثم عبداللهی چیرانی، بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، تهران، 1395.
  33. نگرش­‌شناسی تاریخ‌­نگاری انقلاب اسلامی، یعقوب توکلی، دفتر نشر معارف، قم، 1394.
  34. نهضت امام خمینی، سیدحمید روحانی، ج 4، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، تهران، 1390.
  35. نهضت امام خمینی، سیّدحمید روحانی، دفتر اول، بنیاد تاریخ‌­پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، چاپ نوزدهم، تهران، 1393.
  36. نهضت روحانیون ایران، علی دوانی، جلد 3 و 4، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ دوم، تهران، 1377.
  37. نیم‌ قرن بر ستیغ آزادگی؛ میزگرد پیرامون پنجاهمین سالگرد 15 خرداد: «نهضت امام خمینی و نسبت آن با سبک زندگی سیاسی و اجتماعی ایرانیان» در میزگرد پاسدار اسلام با حجت ‌الاسلام والمسلمین سید حمید روحانی، عزت ‌الله شاهی (مطهری) و خانم مرضیه حدیدچی (دباغ)، پاسدار اسلام، دوره 1392، شماره 377 - شماره پیاپی 378، بهار 1392، صفحات: 29-18.
  38. کیهان، شماره 5320، 12/1/1340؛ شماره 5322، 15/1/1340؛ شماره 5323، 16/1/1340.
  39. جمهوری اسلامى، 30/11/1386.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار